100 jaar golf op Ullerberg
17 april 2015
De golfbaan op Landgoed Ullerberg is in 1923 ontworpen door de bekende Nederlandse amateur Gerry del Court van Krimpen voor de vermogende familie Waller. Op de privébaan werd alleen gespeeld door de familie en vrienden.
Gerard Martinus del Court van Krimpen had enige ervaring in het aanleggen van golfbanen. Hij assisteerde rond 1923 de Engelse architect John Frederic Abercrombie bij de nieuwe baan van de Haagsche Golfclub in Waalsdorp in de duinen ten noorden van Den Haag. Deze eerste 18-holes baan van Nederland bestaat niet meer.
Wie nu op Ullerberg speelt, ervaart hoe ruig en natuurlijk golfbanen vroeger waren
De baan in Ermelo – nu Heidegolf Ullerberg geheten - bestaat nog steeds en is een uniek voorbeeld van hoe de eerste binnenlandse banen van Nederland eruitzagen.
De Ullerberg is, net als andere vroege binnenlandse golfbanen in Nederland die niet meer bestaan, aangelegd op heidevelden. Het voordeel daarvan was dat er weinig gemaaid hoefde te worden. Als de heide af en toe kort geschoren werd, was de baan weer een tijdje speelbaar. Een ander voordeel van een heideveld was de zandgrond waarop de dwergstruiken groeien: een baan op heidegrond is vrijwel altijd droog.
Gelegen aan de rand van de Veluwe is Ullerberg honderd jaar na de aanleg nog steeds een oase van rust. Maar anders dan vroeger zijn nu ook gastspelers welkom. De heidegolfbaan ligt dicht bij de populaire The Links Valley, de 9-holes ‘reversible course’, en het is mogelijk om beide banen in een dag te spelen.
Greens van gras
Wie nu op Ullerberg speelt, ervaart hoe ruig en natuurlijk golfbanen vroeger waren. Golf in de beginjaren was een gevecht in en tegen de natuur. Spelen van de kort geschoren heide-fairways is goed te doen, maar de heide-rough is heel taai. Als het je lukt om je bal te vinden, is terugpitchen naar de fairway vaak de enige optie.
Tegenwoordig treft men wel gras aan op de heidebaan. De tees (heel klein) en greens (ook klein) zijn van gras. De greens zijn afgezet met ijzerdraad om zwijnen buiten te houden.
De greens die je nu aantreft op Ullerberg zijn zoals greens vroeger waren: heel langzaam in vergelijking met vandaag. Het is alsof je putt op een moderne fairway. De greens waren vroeger niet alleen langzaam maar ook vrij hobbelig. Om deze redenen hadden putters destijds ongeveer 10 graden loft. Een putt met zo’n putter zag er uit als een chip-and-run.
De Ullerberg heeft ook een dubbele green (de green van hole 1 en hole 9 vormen één geheel). De inspiratie hiervoor was de Old Course in St Andrews. Een dubbele green heeft als voordeel dat het onderhoud efficiënt is.
Cross bunkers en cross holes
De bunkers op de heidebaan zijn net als vroeger: diep en ruig. Ze werden vroeger nooit aangeharkt en het was heel normaal dat je de bal uit voetsporen van spelers of sporen van dieren moest slaan.
Op Ullerberg zie je ook wat een ‘cross bunker’ is. Cross bunkers waren destijds een favoriete hindernis van baanarchitecten. Ze lopen haaks over de gehele fairway en vaak precies op de afstand waar een afslag eindigde.
Ullerberg heeft voorts ook ‘cross holes’, holes die elkaar kruisen. Het was vroeger heel normaal want de banen waren niet druk bezet en er was minder ruimte nodig om negen holes aan te leggen. Tegenwoordig worden cross holes niet meer ontworpen vanwege het gevaar dat je andere spelers raakt. (Aan het begin van de 21e eeuw maakte de Waller-familie twee nieuwe holes zodat er nu minder kruisende holes op Heidegolf Ullerberg zijn.)
Ullerberg maakt duidelijk dat golfbanen niet zo ‘eerlijk’ waren als ze nu zijn. Geluk en pech speelde een grote rol en dat hoorde er gewoon bij. In de beginjaren van golf was matchplay de belangrijkste spelvorm en het werd voor lief aangenomen dat je met een goede slag soms wat pech kon hebben en met een slechte slag soms wat geluk. Het maakte de wedstrijden onvoorspelbaar en interessant en in het algemeen won toch altijd de beste speler.
Feest in 2023
De Ullerberg viert het 100-jarige bestaan met verschillende evenementen, waaronder het Internationale Nederlandse Hickory Kampioenschap. Informatie is te vinden op ullerberg.nl.
Foto boven: een par-3 hole op Ullerberg.
Keer terug naar de pagina Onze historie - publicaties en artikelen.