De Challenge Cup

De fraaie Challenge Cup die in 2021 uit het clubhuis van UGC de Pan werd ontvreemd, kent een korte maar boeiende geschiedenis die de begintijd van de golfsport in ons land illustreert. In 1893 was immers de Haagsche Golf Club opgericht, die in de eerste jaren meestal The Hague Golf Club werd genoemd, gevolgd in 1894 door de Doornsche Golfclub en in 1895 door de Rosendaelsche Golfclub. In 1895 werd ook de Hilversumsche Golfclub opgericht, maar een duidelijke oprichtingsdatum ontbreekt daar.

Voor het verloop van de strijd om de Challenge Cup kunnen wij terugvallen op de uitgebreide verslaglegging in het toenmalige blad “De Nederlandsche Sport”. Het blad laat zien dat eind 19de eeuw het fokken van honden ook als een sportieve activiteit werd gezien en pas in 1896 ontdekte het blad golf. Vanaf dat moment was de verslaglegging, tot ons huidige genoegen, uitgebreid.

De editie van 21 november 1896 beschrijft de tweede wedstrijd om de cup, de editie van 27 november 1897 het verslag van de derde wedstrijd. In dit laatste verslag wordt ook de eerste wedstrijd kort beschreven. We citeren:

“De zilveren beker dan werd in 1895 door de Haagsche Golfclub uitgeloofd met bepaling, dat de Doornsche en de Haagsche clubs er jaarlijks om zouden kampen, dat er jaarlijks geloot zou worden waar de wedstrijd plaats zou hebben, en dat de club die de beker twee maal achtereen won, eigenares van het fraaie zilveren voorwerp zou worden. Sommigen zeggen dat ook andere clubs mede mochten dingen; in ieder geval had dit nooit plaats.

De eerste wedstrijd had in oktober 1895 op de links van de Haagsche Golf Club plaats. De Hagenaars, vertegenwoordigd door de heren A. Z. Graaf van Rechteren Limburg, W. Rumbold en Reverend Ratford, waren verreweg de meerderen van de spelers der Doornsche Golfclub, de heren Jhr M. J. Schuurbeque Boeye, Jhr C. H. de Pesters en Mr J.D. van Ewijck, zodat zij wonnen met 16 holes.”

Wedstrijd 2: naar Doorn

De tweede wedstrijd werd op 14 november 1896 op de Doornsche Golfclub gespeeld. De krant beschrijft de vrolijke aankomst, de dag tevoren, van de vertegenwoordiging van de Haagsche op het station Zeist-Driebergen. De schrijver (in ‘T’ herkennen we clubsecretaris Gerard van Tets) benadrukt dat alle Nederlandse golfclubs zich met elkander zouden meten. Er waren dus ook spelers van de Rosendaelsche en de Hilversumsche clubs aanwezig. We citeren weer:

“Het programma bestond uit drie wedstrijden. De eerste werd gespeeld om een zilveren beker, uitgeloofd in 1895 door de Hague G. C. en toen ook gewonnen door die club van de Doornsche GC. De match ging om holes en er werd gesteld door drie heren van de HGC. Er was van te voren geloot wie tegen elkander zouden spelen. Het was halfelf bijna, toen het eerste paar de 18 holes, die een ieder moest rondgaan, begon te spelen. Het waren de heeren A.Z. graaf van Rechteren Limburg (HGC) en Mr. J.D.van Ewijck (DCG). Beiden staan bekend als goede spelers, doch de heer van Rechteren was gehandicapt door de onbekendheid met de links, hetgeen dan ook, behalve het mooie spel des heren van Ewijck, een reden was dat hij, met 4 holes in de minderheid, verloor. Die vier holes was hij echter na de eerste ronde reeds achter. De 2e ronde werd dus gelijk gespeeld. Het 2e paar waren de heeren G. Baron van Tuyll van Serooskerken (HGC) en Jhr C. A. de Pesters (DGC), die vrijwel tegen elkander opgewassen schenen. Na de eerste ronde stond de score one up voor de heer van Tuyll, de heer de Pesters nam echter wraak en wederom zegevierde Doorn met 1 hole. Alle goede dingen bestaan in drieën, zegt het spreekwoord en dus had Jhr G. F. van Tets (DGC) die met de Reverend Ratford het 3e paar vormde ook moeten winnen, doch 'es war zu schön gewesen, es hat nicht sollen sein'.

Aanvankelijk had het er veel van, want na de 1e ronde had de heer van Tets de leiding. In de tweede ronde verknoeide hij echter een paar holes en kon het verder tegen Reverend niet houden, die tenslotte met four up won. De cup was echter gewonnen met 2 holes up, op welk bericht er een grote geestdrift heerste en de muziek, welke in de tussentijd was gekomen en reeds gedurende het dejeuner, dat nu ook afgelopen was, had gespeeld, fanfare blies. Tegen half één, terwijl het laatste paar voor de cup nog aan het spelen was, ging men de linnen tent binnen, om zich het dejeuner, geleverd door de heer De Bruijn te Zeist, en dat zeer in de smaak viel van de gasten, duchtig te laten smaken. Het dejeuner telde 69 couverts.”

Wedstrijd 3

We verlaten nu de beschrijving van deze feestelijke wedstrijden, waarbij in de overige twee wedstrijden door alle deelnemers om fraaie prijzen werd gestreden, om naar de derde wedstrijd te gaan.

In het verslag van de wedstrijd van 18 november 1897, nu weer op de Doornse, wordt opgemerkt dat de overwinning van 1896 in hoofdzaak aan de onbekendheid van de Hagenaars met het Doornse terrein, hoewel in eerlijkheid wordt opgemerkt dat dit ook het jaar daarvoor in Den Haag het geval was geweest met de Doornse spelers. We citeren:

“De Hagenaars, gedachtig aan het spreekwoord 'l’exactitude est la politesse des rois' hadden gevraagd een kwartier voor de aanvang van de wedstrijd aanwezig te zijn. Klokslag 11 uur vertrok dan ook het 1e paar, bestaande uit de heren R. Baron van Tuyll van Serooskerken (den Haag) en Jhr.Mr. R. Schuurbeque Boeye (Doorn). Bij de spelers gaven zeer fraai spel te zien en schenen aan elkander gewaagd. Bij de 6e hole was de heer van Tuyll 1 hole voor, toen keerde kans en bij de 12e stond het four up ten gunste van de heer Boeye: maar daarna haalde de heer van Tuyll weer iets in, schoon niet genoeg, daar Doorns champion tenslotte met one up de overwinning behaalde.

Het spel van de heer van Tuyll heeft iets zeer sympathiek; zijn drives zijn zeer zuiver en recht, mogelijk wat te hoog, hetgeen zijn score tot nadeel strekt, daar de afstand, die een bal in de hoogte aflegt, weder in de lengte wordt verloren. Zijn oog is zeer juist; zelden wijken zijn slagen naar rechts of links af. Zijn zwakke punt is de iron- en cleekslag. Zijn putten daarentegen is meesterlijk.

De heer Jhr.Mr. R. Schuurbeque Boeye is een te bekend allroud sportsman, dan dat men er aan zou twijfelen dat hij niet goed golf speelt. Pas sedert ruim 1 jaar beoefent de heer Boeye golf met ernst en niet het hele jaar door, doch slechts een viertal maanden ervan, en toch geloof ik volkomen waarheid te spreken, wanneer ik zeg dat er wellicht geen golfspeler in Nederland is, die losser in zijn bewegingen is. Zijn drives en zijn brassey shots vooral zijn prachtig: ze gaan lijnrecht op de hoogte af en stijgen geleidelijk, echter zelden hoger dan ongeveer 12 m. Een weinig voorzichtigheid bij het putten en nog wat vastheid in de approach shots en de heer B. zal in staat zijn een ieder te slaan.

Het 2e paar dat donderdagmorgen de Doornsche links bespeelde bestond uit de Reverend Ratford (den Haag) en Jhr. Mr. L.M.J. Schuurbeque Boeye; laatstgenoemde, gewoonlijk op wedstrijden ongelukkig, is de persoon aan wie Doorn in hoofdzaak de cup te danken heeft, daar hij met niet minder dan 9 holes van zijn tegenstander won. In stijl doet de heer Boeye voor zijn broeder niet onder, doch in vastheid van spel moet hij het bij hem afleggen. Donderdag jongstleden was hij echter goed op slag en het is dus geen wonder dat alle leden der DGC jubelden, toen zij zagen dat het in hoofdzaak 'hun steunpilaar' was, die aan hun club de fraaie beker bezorgde. Mr. Ratford speelde veel minder goed dan andere jaren. Hij scheen his day niet te hebben. Of het goede spel van zijn tegenstander hem slecht deed spelen, of dat het was omdat he did not care for de links, gelijk hij na afloop luide verkondigde, wie zal het durven zeggen, alleen weet ik dat het spel van de Brit anders was dan men van hem gewend is, zodat hij het tegen de heer Boeye niet houden kon.

Het derde paar, Graaf van Rechteren, den Haag, versus Mr. Van Ewijk, Doorn, gaf een harde strijd en zeer schoon spel te zien. Tot de laatste hole was het dubieus wie over winnaar van dit tweetal zou zijn. De strijd liep tenslotte ten voordele van de heer van Rechteren af, waaruit ik haast zou opmaken dat de heer V. R. de meerdere is van zijn Doornse tegenstander, omdat hij op een vreemd terrein won. Vast beweeren durf ik dit echter niet, daar Mr. Van Ewijck veel kalmer en veel vaster spel speelt; genoemde speler doet niet zulke buitengewone verder slagen, maar speelt regelmatig; hij maakt zeer ordentelijke drives, een goede cleek- of ironslag, en is ook vrij vast in zijn approaching shots en in zijn putten.

De drives van de heer van Rechteren zijn reusachtig en werkten zeer de bewondering van de toeschouwers. Voor bekenden met de links is het niet onaardig te weten, dat hij bij hoog nummer 3 een drive deed tot het einde van de afgegraven course, ±40 yards van het hole. Hij wordt algemeen voor de beste spelers van de Hagenaars gehouden, en indien hij in zijn spel nog wat secuurder was, zou het zelfs aan geen twijfel onderhevig zijn.

Zoo heeft nu het zestal strijders de revue gepasseerd en is het resultaat dat de DGC de cup machtig werd door met 9 holes van de HGC te winnen. Voor waar een schone overwinning. Hulde daarvoor aan door ons spelers! Een woord van lof mag echter de Hagenaars niet onthouden worden voor de wijze waarop zij het hun tegenstanders hebben lastig gemaakt. Want het 1e jaar heeft Doorn een groter nederlaag geleden te Clingendael dan de Hagenaars ooit te Doorn. Verleden jaar spande het hevig. En dit jaar? Ja, Doorn heeft glansrijk geworden, ofschoon de heer van Tuyll met een hole verloor en de heer van Rechteren met een hole won.

Maar of Mr. Ratford met 9 holes verloren zou hebben op de links for which he does care is een tweede, evenals men eraan mag twijfelen of de heer van Tuyll wel verloren zou hebben en de heer van Rechteren slechts met 1 hole gewonnen zou hebben indien de match te Clingendaal was gespeeld geworden. Het lot heeft echter beslist dat te Doorn gespeeld zou worden en Doorn heeft daar een fraaie, welverdiende overwinning behaald, maar toch zou zij nog meer eer gehad hebben van een overwinning behaald op neutraal terrein. Nadat op de links der beide clubs een wedstrijd was voorspeld, zou een match, waarbij geen der partijen het voordeel had van op eigen terrein te spelen, nog eervoller strijd zijn geweest.

Na afloop van de match had een zeer geanimeerde lunch, waar ongeveer 30 aanwezigen aan deelnamen, plaats in het clubhuis. De muziek van de 2e Regt. Veldartillerie te Utrecht blies onder de maaltijd menig vrolijk stuk, en liet zich verder op de middag gedurig horen.” 

Three cheers

Hierna speelde de deelnemers nog een “friendly foursome”, waarna het verslag hervat:

“Omstreeks 4.30 uur nam de erevoorzitter der DGC, Jhr.J.W.H. de Beaufort, het woord en zei vereerd te zijn met de opdracht om zulk een gewichtige prijs te mogen uitreiken. Spreker begon daarop een woord van lof te spreken tot de overwonnenen en zeide blijde te zijn hulde te kunnen brengen aan de Hagenaars, die het goede idee hadden gehad die beker uit te loven en die hem steeds met energie hadden bestreden. Het voorstel van de erevoorzitter om 'three cheers' aan te heffen voor de Haagse spelers en hun club, werd met levendigheid begroet, hetgeen sprak uit de hoera’s der aanwezigen en de fanfares der muziek."

'Het is mij een genoegen', zo ongeveer ging de heer de Beaufort verder, nu namens de Doornse G.C een woord van dank ook te mogen brengen, met warme hulde gepaard, aan degenen die bijdroegen om deze fraaie beker voor hun club te winnen, de heren van Ewijck, van Tets, de Pesters, L.en R. Schuurbeque Boeye. Ze hebben getoond ernst te bezitten, wanneer de roem van hun club in het spel is. De spreekwijze "j’y suis. J’y reste" geldt ook voor deze cup. Verleden jaar werd zij met moeite bemachtigd, dankzij het trouwe oefenen en daardoor de goede vorderingen der spelers werd zij dit jaar met gemak behouden. Ik stel de aanwezig voor om een 3 maal "hoch" uit te roepen ter ere van de heren, die hebben meegewerkt om de cup als eigendom voor de Doornsche Golfclub te verkrijgen'. Met warmte werd hieraan voldaan. Hierop nam de heer de Beaufort den mooie zilveren zelf prijs in handen gaf de beker over aan Jhr. H.D.W. Hooft, voorzitter der DGC, zeggende dat hij wist hem in geen zorgzamer handen te kunnen brengen.

Hierop hield de eere-voorzitter den Doornse spelers voor oogen om vooral niet overmoedig te zijn, en zei dat het winnen der cup een aansporing voor hen moet zijn om nog meer te oefenen, ten einde te bewijzen dat zij de onderscheiding van een cup te hebben gewonnen op prijs stellen.”

Was de beker terecht in het bezit van De Pan?

Ook voor het ontvreemden van deze fraaie grote zilveren beker spraken sommigen hun verwondering wel eens uit of de cup niet ten onrechte in het bezit van de Doornsche/De Pan was gebleven. Het bovenstaande verslag uit de archieven maakt duidelijk dat het behoud van de cup al jaren volkomen terecht is geweest en dat het besluit in 2007 om de cup om de twee jaar te verspelen met andere clubs ten onrechte was genomen. De cup is daarna toch teruggekeerd in Bosch en Duin, na een kort verblijf op de Rosendaelsche GC, om vervolgens ontvreemd te worden - we kunnen ook ronduit zeggen, gestolen.

De herinnering blijft echter, gelukkig in de vorm van een replica die dit vroege moment in de golfgeschiedenis van ons land heeft vastgelegd. Erkentelijkheid kan ook uitgaan naar de leden der Haagsche voor het ter beschikking stellen van een dergelijke fraaie prijs, waarbij de club ook nog de gewoonte had om nieuwe golfclubs in Nederland bij de opening een fraaie zilveren ooievaar aan te bieden. Een exemplaar daarvan bevindt zich dan ook in de prijzenkast van De Pan. Pas na de oorlog werd met deze gewoonte gebroken door de snelle toename van het aantal clubs, waardoor het ter beschikking stellen van deze prijs ook voor de Haagsche te kostbaar werd.

Tenslotte is er nog het gerucht dat na het verlies van deze cup een replica zou zijn gemaakt voor de Haagsche zelf. Hiervan kan niets worden teruggevonden, In de beschrijving van bekers in het jubileumboek van de Koninklijke Haagsche staan weliswaar twee bekers met een vergelijkbare vorm, maar deze zijn ter beschikking gesteld bij een geheel andere gelegenheid.

Ga naar de hoofdpagina Onze historie - publicaties en artikelen.