Heksenkringen, dollarspots en ringworm

Wie kent ze niet de heksenkringen in het gazon, de ring van paddenstoelen in de buurt van bomen? In de middeleeuwen gingen er verhalen rond over heksen die dan tijdens hun vollemaansfeesten een vreugdedans hadden gemaakt en paddenstoelen hadden achtergelaten, op de plekken waar zij met hun voeten de grond hadden geraakt.

Tegenwoordig weten we beter: heksenkringen ontstaan door schimmeldraden van paddenstoelen in de bodem in de buurt van bomen. De boom en de schimmel voorzien elkaar van voedsel en dragen daarmee bij aan de cirkelgang van materie in de natuur. Zodra de schimmel zich in het gras heeft gevestigd, groeit hij expansief naar buiten. Aan de rand bevinden zich de meeste nog beschikbare voedingsstoffen waardoor hij daar het hardste groeit.

Een schimmel die zich op menselijke huid heeft gevestigd, doet precies hetzelfde. Daar spreekt men van ringworm. Als het centrum is ‘leeggegraasd’ herstelt de huid zich daar weer en ontstaat ook daar die typische ringvorm.

Ook golfbanen worden niet gespaard door schimmels zoals gele en bruine roest en steenbrand die parasiteren op grassprieten. Het laatste wat je wil is een schimmelinfectie van je green. Een veel voorkomende greenschimmel is de schimmel Sclerotinia homoeocarpa. Die houdt van vocht en hoge temperaturen en produceert kleine bleekbruine licht ingezonken vlekken ter grootte van muntstukken, vandaar de naam dollarspot. Wanneer in de zomer en vroege najaar het vochtig is en de temperatuur oploopt, slaat de schimmel toe. Hij kan onderdrukt worden door de greens wat extra kunstmest (stikstof) te geven, waardoor het gras kan herstellen. Maar ja, dat mag niet. Bovendien geef je daarmee een andere schimmel, de sneeuwschimmel, extra kans om in de daaropvolgende winter en vroege voorjaar bij onvoldoende afharding van het gras toe te slaan.

Het probleem van dollarspot wordt versterkt bij snelle temperatuurstijging en langdurige periodes van regen waardoor het gras te lang nat blijft. Gelukkig doden deze schimmels de graszode niet en kan het gras zich ook herstellen met andere maatregelen, maar dat is ander verhaal, voor een andere website.

Bron: Pierre de Wit, Golfbanen met dollarvlekken. In: Schimmels. Den Haag: St Biowetenschappen en Maatschappij, 2017, Kwartaal 4.

Keer terug naar de pagina Onze historie - publicaties en artikelen.