In memoriam Annelies Eschauzier-Schiff: een rijk golfleven

Annelies Eschauzier werd geboren op 15 december 1929 en overleed op 30 maart 2025. Het overlijden van Annelies is eerder al kort gemeld in een nieuwsbericht. In dit artikel blikken we uitgebreid terug op haar leven. 

Door Jan Kees van der Velden, in samenwerking met Arnout Janmaat en de NGF.

"Op 30 maart is Annelies Eschauzier-Schiff overleden. Zij was een van de beste Nederlandse golfsters ooit en werd in 1975 benoemd tot erelid van de NGF vanwege haar verdiensten voor de golfsport en haar grote persoonlijkheid."

Met deze bewoordingen meldde de Nederlandse Golf Federatie haar overlijden. En inderdaad: zij was dit allemaal. Er zijn maar weinig anderen geweest die na de Tweede Wereldoorlog jarenlang op markante wijze hun stempel drukten op het beleid.

 "Ze was absoluut vasthoudend, maar bleef toch bescheiden en diplomatiek. Een echte lady."

Ze behaalde tal van nationale titels, speelde veel interlands, werd benoemd tot captain van Oranje en was achttien jaar lid van de Damescommissie van de NGF. Het was vanzelfsprekend dat Annelies Eschauzier-Schiff in 1975 tot erelid van de NGF werd benoemd. Daarmee kwam er geen einde aan haar invloed op het beleid van de Federatie. Ze was tot enkele jaren terug op bijna alle Algemene Ledenvergaderingen aanwezig en voerde af en toe het woord op de wijze die haar zo kenmerkte. Ze koos haar woorden zorgvuldig, was ‘to the point’ – zonder anderen te kwetsen.

Oud-president Jan-Willem Verloop kende Annelies Eschauzier goed. "Ik denk dat je haar goed karakteriseert", zegt hij. "Ze was absoluut vasthoudend, maar bleef toch bescheiden en diplomatiek. Een echte lady."

Binnen een maand handicap 27

Anna Elize Schiff werd op 15 december 1929 geboren, als dochter van Jacoba Schiff-Roosenburg en Emile Louis Constant Schiff, die in 1925 zijn vader was opgevolgd als directeur van de N.V. Rubberfabriek Vredestein in Loosduinen. Beiden waren lid van de Haagsche en maakten na de oorlog deel uit van het bestuur dat als taak had om de verhuizing naar Wassenaar mogelijk te maken. De bezetter had de oude 18-holes baan aan de Waalsdorperweg, inclusief het karakteristiek clubhuis, nagenoeg volledig vernield.

"Toen ik er in 1947 begon met golf werd nog aan de Wassenaarse kant van de tankgracht gespeeld die lag op het terrein van de Haagsche", zei Annelies Eschauzier in 1989 tegen GOLFjournaal. "Ik weet nog goed, dat er bij ons thuis onder leiding van de heer Snouck Hurgronje (van 1913 tot 1951 voorzitter, red.) vele avonden vergaderd werd om te bezien of het haalbaar was de oude baan te herstellen. Men liet het plan pas varen toen nog geen 800 gulden bijeengebracht kon worden."

"Ik ben eigenlijk pas echt begonnen op mijn zeventiende, direct na de oorlog, op de baan van Crans tijdens de vakantie in Zwitserland", vertelde ze in 1980 in een interview. "Voor die tijd zag ik het nooit zo zitten. Mijn ouders speelden allebei erg goed en golf was in die tijd veel meer een sport voor oudere mensen. Gedurende die paar weken in Crans heb ik het heilige vuur gekregen en terug in Nederland, op de nieuwe Haagsche die toen net open was, had ik binnen een maand handicap 27."

"In het begin had ik op de Haagsche les van Dirk Oosterveer, later van Piet Witte en de Belg Flory van Donck", aldus Annelies. "Voor die lessen bij Piet en Flory moest ik ver rijden, dat was niet altijd makkelijk. Vaak zag een zondag er zo uit: golfles bij Piet Witte, op De Dommel, en dan na afloop bij hem thuis, bij zijn gezin met vijf kinderen, eten. Piet Witte was een grote motivator. Ik denk dat ik zonder hem niet zo ver was gekomen."

"Ik hield voet bij stuk: ik moest en zou leren golfen"

Maar hoe `normaal' was het vroeger om als jong meisje te golfen? Annelies Eschauzier in 2014: "Toen ik jong was, deed je dat niet. Ik wilde graag hoor, daar lag het niet aan. Maar het mocht niet van mijn ouders. Zo ging dat toen. Kun je het je voorstellen? Mijn vader zei: 'Meisje, blijf jij maar lekker hockeyen.' Dus zo scharrelde ik als klein meisje wat rond op de Haagsche. Ik mocht het clubhuis in en de dameskleedkamer. Voor de rest mocht ik nergens komen. Maar ik hield voet bij stuk: ik moest en zou leren golfen. Toen ik zestien werd, zwichtten mijn ouders, na die vakantie in Zwitserland."

In het standaardwerk De Nederlandse Golfgeschiedenis van Robin Bargmann en Arnout Janmaat worden haar sportieve prestaties samengevat.

Op jonge leeftijd nam ze voor het Haagsche damesteam deel aan de landelijke competitie en vervolgens brak ze ook op landelijk niveau door. In 1950 werd ze nationaal meisjeskampioene.
Vijf jaar later ontmoette ze haar zus Suzanne in de finale van het matchplay kampioenschap van Nederland, een glorieus moment dat door Annelies Schiff winnend werd afgesloten. In 1952 debuteerde ze in het Nederlands team dat tegen België aantrad.
Met haar moeder speelde ze een foursome wedstrijd tegen Miriam Waucquez en madam Villers die ze met 7&6 verloren. De wedstrijd in zijn geheel ging met 8,5-1,5 vrij kansloos verloren. Eenmaal op stoom zou Schiff - vanaf 1958 als Eschauzier-Schiff door het leven gaande - de golftitels aan elkaar rijgen.
In 1956 en 1957 won ze het Benelux Dames Kampioenschap, waaronder het Internationaal Dames Kampioenschap enige tijd was ondergebracht. Het nationaal matchplaykampioenschap mocht ze in 1953, 1955-1958, 1962-1963, 1968-1969 en 1971 bijschrijven. In 1971, 1975 en 1976 werd ze bovendien strokeplay kampioene.

"De overwinning waar ik het meest trots op ben was die in het Nationaal Strokeplay Kampioenschap in 1971", vertelde Annelies Eschauzier in 1980. "Toen had ik het na 25 jaar eindelijk voor elkaar dat ik mijn scores niet vernielde door één of twee desastreuze holes. De titel die ik nooit heb kunnen behalen is die van het Internationaal Matchplay dat in 1966 in de plaats kwam voor het Benelux Matchplay Kampioenschap."

Annelies was getrouwd met topamateur en golfbaanarchitect Jean Pierre 'Jan' Eschauzier. Jan Eschauzier overleed in 2005. Samen hadden ze drie kinderen: Emille, Jan Piet en Annelies. "In mijn begintijd leerde ik Jan kennen", zei ze jaren later. "Hij was ook lid op de Haagsche en beiden werden we in 1950 jeugdkampioen. We speelden samen foursome-wedstrijden, maar in een soort broers-zus verhouding. De vonk sloeg pas later over."

Inzet voor vrouwengolf

In 1937 werd naar voorbeeld van de Engelse Golf Union het Nederlandsch Dames Comité opgericht, dat elk jaar een budget kreeg dat werd betaald door de het Nederlandsch Golf Comité, de voorganger van de NGF. Annie Buma-van Tienhoven was tot 1965 de welhaast alles bepalende voorzitter van het Damescomité. Annelies Eschauzier beheerde dertien jaar het secretariaat en was – vijf jaar van 1970 tot en met 1975 – voorzitter. Ze werd opgevolgd door Henriette Boreel-van Riemsdijk.

Hoewel het Damescomité uitstekend werk leverde, verliep de samenwerking niet altijd soepel. Eschauzier in 1989: "Ik weet nog goed dat ik samen met mevrouw Buma naar de jaarvergadering van het Nederlands Golf Comité in Amsterdam mocht. Dat ging nog via een achteringangetje. De bijeenkomst begon - ik geloof - om drie uur en het was niet de bedoeling dat we er veel eerder dan vier minuten voor drie arriveerden."

Van Annelies Eschauzier was bekend dat ze een voorvechtster van de zelfstandigheid van het Damescomité was. En dat bleef ze ook naar haar aftreden. Zo staat in De Nederlandse Golfgeschiedenis te lezen:

"Nadat Richard Rahusen in 1977 was aangetreden als president van de NGF werd Eschauzier gepolst om in het bestuur van de federatie te komen. Ze zei nee, want ze wilde de onafhankelijkheid van het damescomité daar niet voor opgeven. Maar uiteindelijk was het op dat moment haar beslissing ook niet meer helemaal. De toenmalige voorzitter van dat comité, Henriëtte Boreel, zag het bezwaar niet: zij werd in 1978 de eerste vrouw in het bestuur van de NGF. Zo kon er zeer verschillend worden aangekeken tegen wat Rahusen als een noodzakelijk stap voorwaarts zag."

Bij haar afscheid werd Annelies Eschauzier in navolging van Annie Buma tot erelid van de NGF verkozen. Na Buma was ze de tweede vrouw ooit die deze eer te beurt viel. De notulist van dienst, Leo Poldervaart, tekende haar afscheidsboodschap op:

"Zij is blij het unieke feit te hebben mogen meemaken dat de golfclub Kleiburg lid is geworden van de Nederlandse Golf Federatie. Zij is zelf een groot voorvechtster van openbare golfbanen en zij hoopt dat er nog vele bij zullen komen. Zij wil nog op één ding wijzen, vandaag wordt er veel gesproken over topgolfers. Er zijn echter ruim 8.000 leden van de N.G.F. Er wordt lange tijd gepraat over een klein gezelschap van misschien 10 spelers en speelsters, maar men moet zich bewust zijn dat die anderen het de top mogelijk maken en het geld en de banen beschikbaar stellen. Het is de taak van de NGF zoveel mogelijk alle golfers in Nederland bijeen te houden. Men moet trachten een onderlinge band te behouden zodat iedereen op plezierige wijze de sport kan beoefenen."

Golf voor iedereen

Ook na haar bestuurlijke afscheid schroomde Eschauzier niet om haar mening over de ontwikkelingen in golf te geven. Dit zei ze in 1980:

"Heel belangrijk vind ik dat er meer golfbanen komen zodat meer mensen van de sport kunnen genieten. Waarom dan niet een paar openbare drivingranges waar de jeugd zich kan uitleven op de bal en niet op de auto van de buurman. Daar zou dan alles te huur moeten zijn en dat hoeft echt niet veel te kosten. Ik zou zo allerlei mogelijkheden kunnen bedenken om van zo’n drivingrange een openbare attractie te maken. Met een paar ingrepen zou je er approach wedstrijdjes kunnen houden, of puttwedstrijden als er een green is. Je hoeft er heus niet altijd 18 holes voor te hebben, kijk maar naar Japan. Voor meer golfbanen is ook nog voldoende ruimte in Nederland. Er zijn nog veel groengebieden tussen de grote steden. Dan is de overheid ook van het onderhoud af zijn. Dat doet de club voor ze."

En in 2014 in GOLFjournaal: "De NGF is honderd jaar. Wat mag de toekomst brengen? Veel succes met alle plannen die ze maken. Ik zeg bewust: alle plannen, want de tijden zijn veranderd en ik geloof niet dat damesgolf anders behandeld moet worden dan andere groepen. Kijk maar naar Anne van Dam. Zij heeft de Junior Solheim Cup gespeeld en ze heeft het in zich om ver te komen. Dan maakt het niet uit of je man of vrouw bent."

Ook na haar actieve periode bleef Annelies Eschauzier betrokken bij het vrouwengolf: vanaf 2005 wordt op haar homecourse, de Keppelse, een match gespeeld tussen een equipe met getalenteerde dames-amateurs en een team bestaande uit vrouwelijke PGA-professionals. Inzet - vanzelfsprekend - is de Eschauzier Cup.

Dit artikel is ook verschenen op de website van Golfers Magazine.

Foto boven: Annelies Eschauzier in het Dameskampioenschap van 1961.

Foto boven: Annelies Eschauzier in 2014. (Beeld: Koen Suyk.)

Foto boven: Annelies Eschauzier bij de Eschauzier Cup van 2021. 

Foto boven: Annelies Schiff en Jan Eschauzier toen ze in 1950 nationaal jeugdkampioen werden. 

Keer terug naar de pagina Onze historie - publicaties en artikelen.