Terug naar Duurzaam waterbeheer - een handreiking

4 Zuinig watergebruik

Hoofdstuk 4 van de NGF-publicatie Duurzaam waterbeheer - een handreiking.

Toenemende droogte vormt een risico voor duurzaam golfbaanbeheer. De Nederlandse golfbanen staan daarmee voor een grote uitdaging: jaarrond een optimale baanconditie leveren, terwijl de waterbeschikbaarheid en -kwaliteit verandert. Daarnaast hebben de golfbaanbeheerders de maatschappelijke verantwoordelijkheid om zuinig met natuurlijke hulpbronnen om te gaan. Veel is mogelijk, mits goed waterbeheer wordt toegepast op de baan. Onder de noemer ‘zuinig watergebruik’ worden verschillende maatregelen gepresenteerd die kunnen bijdragen aan het zuinig gebruiken van water.

Inhoudsopgave hoofdstuk 4

4.1 Management op lange wortels
4.2 Up-to-date beregeningsinstallatie
4.3 Optimalisatie beregeningssoftware
4.4 Sectorberegening
4.5 Test het beregeningssysteem
4.6 Gebruik van bodemvochtsensoren
4.7 Handberegening
4.8 Rain buckets
4.9 Weerstation op de baan
4.10 Drone met bodemvochtsensoren
4.11 Droogteresistente grassen
4.12 Wetting agent
4.13 Ondergrondse druppelirrigatie
4.14 Peilgestuurde drainage onder fairways

4.1 Management op lange wortels

Indicatie
Kosten	Laag
Technische complexiteit	Laag
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Greenkeeping

Bernardus Golf
Op Bernardus Golf wordt er alles aan gedaan om lange wortels en veerkrachtige grassen te kweken. De selectie van grassen is zorgvuldig gedaan en er is gekozen voor gebiedseigen, droogteresistente grassen. Het beregeningsbeleid draagt hieraan bij en is zo ingesteld dat er in een aantal korte opeenvolgende watergiften een waterbuffer van 15-20 mm wordt opgebouwd. De buffer bevindt zich onder in het bodemprofiel. Wanneer dit water op is en het bodemvochtpercentage terugloopt, wordt er opnieuw beregend. Deze methode stimuleert de planten om diep te wortelen, zodat lange wortels het water onder in het bodemprofiel kunnen bereiken.
In tegenstelling tot frequentere beregening van 3/5 mm meerdere malen per week, waarbij het water minder diep wegzakt en de planten met oppervlakkige wortels toe kunnen, is het beregeningsbeleid op Bernardus Golf erop gericht de planten te dwingen tot het creëren van diepe, sterke wortels.
Deze doordachte aanpak op Bernardus Golf is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en praktijkervaringen en is gericht op duurzaamheid en veerkracht van de golfbaan.

Zuinig watergebruik begint bij de visie op beheer van het gras. Op veel golfbanen wordt actief management op lange wortels gevoerd. Lange wortels en een veerkrachtig grasbestand realiseren behoeft locatiespecifiek management. Over het algemeen kan dit wel bereikt worden door het gras niet te veel te beregenen en ‘te verwennen’. Minder beregening zorgt ervoor zorgt dat het gras harder moet werken om water te vinden en daardoor lange wortels ontwikkelt. Met lange wortels is het gras weerbaarder en sterker, wat uiteindelijk kan leiden tot een gezondere en duurzamere golfbaan. Bijkomend voordeel is dat door minder beregening straatgrassen minder kans krijgen.

Belangrijk om op te merken is dat het bereiken van lange wortels een geleidelijk proces is. Zowel het groeiproces als het opbouwen van kennis en ervaring behoeft tijd. Tijdens dit proces mag het gras uiteraard niet te veel uitdrogen om schade aan de baan te voorkomen.

Beheer gericht op optimale beheer- en speelkwaliteit

4.2 Up-to-date beregeningsinstallatie

Indicatie
Kosten	Hoog
Technische complexiteit	Gemiddeld
Termijn	Middellang
Verantwoordelijk	Directie/bestuur, commissie en greenkeeping

Voor een duurzame golfbaan die zuinig omgaat met water is een efficiënte en up-to-date beregeningsinstallatie onmisbaar. Hoewel het veelal een grote investering vergt, levert vervanging van een verouderd systeem op verschillende vlakken winst op: kosten, betrouwbaarheid en duurzaam watergebruik.

De eerste stap is inzicht creëren in de status van de huidige beregeningsinstallatie. Is het systeem verouderd of up-to-date? De risico’s van een verouderd systeem zijn o.a. uitval tijdens droogte en daaraan gekoppeld hoge kosten voor noodoplossingen, schade aan de spelonderdelen en een grote tijdsinvestering van de greenkeeping. Achterstallig onderhoud is dus niet wenselijk. Het inzicht creëren zal in gezamenlijk overleg tussen greenkeeping en baancommissie moeten plaatsvinden.

Een beregeningsinstallatie kan een grote, onoverbrugbare, financiële post zijn als deze ‘opeens’ vervangen moet worden. Neem daarom de beregeningsinstallatie op in het meerjarenonderhoudsplan (MJOP) en plan vervanging realistisch in. Door vooruit te kijken en voldoende middelen te reserveren voor het vervangen van het systeem op het juiste moment, voorkom je onverwachte uitgaven en ben je verzekerd van een duurzame en kosteneffectieve oplossing.

Renovatie beregeningsinstallatie Drentse Golfclub De Gelpenberg
De Drentse Golfclub De Gelpenberg heeft in 2019 en 2020 een compleet nieuw beregeningssysteem aangelegd op zowel de oude als de nieuwe 9-holes lussen. Dit was nodig, omdat vanaf 2010 de storingen in het beregeningssysteem sterk toenamen door (ijzer)verstoppingen, niet functionerende kleppen, broos pvc, lekkage en drukverlies. Dit leidde tot schade aan de baan, want omdat de beregening veelal ’s nachts wordt uitgevoerd kwamen verstoppingen pas aan het licht zodra het gras begon te verdrogen.
Het spanningsveld tussen operationeel houden van de beregening en het overige baanonderhoud werd te groot. Zo is in 2019 gekozen tot een renovatie van de oude 9 holes, vanwege het succes zijn vervolgens de nieuwe 9 holes ook onder handen genomen.
De Gelpenberg heeft de renovatie aangegrepen om door te ontwikkelen en zo up-to-date mogelijk te worden. Zo worden nu ‘rain-buckets’ gebruikt en wordt de beregening via centrale software aangestuurd.

IJzerneerslag leidde tot verstopping in het beregeningssysteem van de Drentse Golfclub De Gelpenberg (bron: DGC De Gelpenberg)

4.3 Optimalisatie beregeningssoftware

Indicatie
Kosten	Middelhoog
Technische complexiteit	Hoog
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Commissie en greenkeeping

Casestudie De Goese Golf
De Goese Golf werkt samen met irrigatieleverancier Toro in het gebruik van de nieuwste irrigatiesoftware in de golfsector. De Goese Golf is gelegen in een gebied waar zowel grond- als oppervlaktewater zout is en dus ongeschikt voor beregening. Door de jaren heen hebben zij hun watergebruik geminimaliseerd en beregening geoptimaliseerd. De nieuwste software van Toro maakt het mogelijk om de giften op de seconde nauwkeurig in te stellen. Deze software is gekoppeld met monitoringsapparatuur op de baan zoals bodemvochtsensoren een weerstation en rainbuckets. Met deze software kan de beregeningsgift nog nauwkeuriger worden ingesteld en wordt watergebruik verder geminimaliseerd.

Naast optimalisatie van het beregeningssysteem behoeft ook de bijkomende software aandacht. Het verschilt per baan en systeem wat de mogelijkheden zijn, maar een optimalisatie van de beregeningssoftware kan zowel water besparen als kwaliteitsbehoud bevorderen. Over de tijd leert de greenkeeping de software goed kennen en kunnen zij zowel de bediening als de koppelingsmogelijkheden met de monitoringsapparatuur buiten op de baan optimaal benutten.

Koppeling van software met bodemvochtmeters, een weerstation, neerslagmeters, goede instelling van de sectorberegening maken het mogelijk om nog specifieker te beregenen. Hiermee wordt niet alleen zuinig omgaan met water makkelijker; hoe stabieler en gelijker de beregening, hoe beter de grasconditie. Uiteindelijk komt een goede grasconditie ten goede aan veel aspecten, waaronder de golfbeleving, maar ook aan het onderhoudswerk van de greenkeeping en de kosten die dit met zich meebrengt.

4.4 Sectorberegening

Indicatie
Kosten	Middelhoog
Technische complexiteit	Hoog
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Greenkeeping

Voorbeeld Kennemer Golf & Country Club
Op de Kennemer Golf & Country Club is innovatie en vooruitgang in de beregeningstechnologie in volle gang. In 2023 is een ambitieus project gestart: de aanleg van 'Intelligence Sprinklers'. Deze geavanceerde sprinklers zullen de volledige beregeningsinstallatie van de club vervangen.
Wat deze sprinklers uniek maakt, is de intelligentie en zeer nauwkeurige data-uitwisseling met de ondersteunende software. Elke sprinkler kan afzonderlijk worden bestuurd om precies de juiste hoeveelheid water te geven en dit wordt nauwkeurig gemonitord per sprinkler. Wat zorgt voor een uiterst efficiënt watergebruik. Bovendien zijn de sprinklers uitgerust met geavanceerde sensoren die lekkage of verstopping kunnen detecteren en dit direct melden. Wat ook opvallend is aan deze 'Intelligence Sprinklers' is dat ze zeer eenvoudig kunnen worden afgesteld en onderhouden. Per sprinkler kan het onderhoud worden uitgevoerd zonder dat er gegraven hoeft te worden, wat minimale verstoring van de bodem betekent. Dit bespaart niet alleen tijd en manuren, maar zorgt er ook voor dat het watersysteem onder druk blijft, wat essentieel is voor een optimale beregening van de golfbaan.

Een belangrijke stap naar efficiënt watergebruik op golfbanen is het toepassen en optimaliseren van sectorberegening. Door de sprinklers nauwkeurig af te stellen op de spelonderdelen wordt er gelijkmatig en niet dubbel beregend op een plek. Het resultaat is goede grasconditie, waterbesparing en kostenbesparing.

Met sectorberegening is het mogelijk om de verschillende onderdelen van de baan afzonderlijk van elkaar te beregenen. Voor veel banen is sectorberegening niet nieuw. Het is belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan het instellen en testen van de sectorberegening. Voer volumetesten uit om te controleren of er gelijkmatig op de baan wordt beregend en indien nodig kunnen de sectoren hierop worden aangepast (zie ‘test het beregeningssysteem’). Voornamelijk ‘overlappende’ beregening kan hiermee worden voorkomen. Dit levert niet alleen waterbesparing op, maar vergroot ook de kwaliteit van het gras en dus een vermindering van onderhoudsinspanning.

In droge perioden kan ook een drone met camera worden ingezet om het effect van de beregening van bovenaf te bekijken en waar nodig bij te stellen.

Intelligente sprinklers bij de Kennemer Golf & Country Club (bron: Acacia Water, 2023)

4.5 Test het beregeningssysteem

Indicatie
Kosten	Laag
Technische complexiteit	Hoog
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Greenkeeping

Het testen van de efficiëntie van het beregeningssysteem helpt om goed inzicht te krijgen in de werking van het systeem. Het testen maakt gedetailleerde afstelling mogelijk, waardoor waterverlies wordt voorkomen en het ondersteunt een goede graskwaliteit. De test wordt uitgevoerd door bekertjes of ander opvangmateriaal op greens, tees en fairways te plaatsen, de zogenoemde ‘bucket-test’. Na het plaatsen van de bekertjes/opvangmateriaal op de green en het geven van de specifieke gift, wordt er gecheckt en gemeten hoeveel water er in ieder bakje terecht is gekomen. Vervolgens wordt er data verzameld en kan, indien nodig, de irrigatie opnieuw worden ingesteld. Om de nauwkeurigheid te waarborgen, wordt dezelfde proef nogmaals uitgevoerd. Het plaatsen van het opvangmateriaal en het verzamelen en verwerken van de data is een tijdrovende klus, maar deze investering zal zich op lange termijn zeker uitbetalen. Greenkeepingteams of goed geïnstrueerde vrijwilligers kunnen deze taak op zich nemen en zo bijdragen aan duurzaam waterbeheer.

4.6 Gebruik van bodemvochtsensoren

Indicatie
Kosten	Middelhoog
Technische complexiteit	Gemiddeld
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Greenkeeping

Bodemvochtsensoren zijn onmisbaar voor het efficiënt irrigeren van golfbanen. Met deze sensoren kan de greenkeeper het vochtgehalte in de bodem meten en de irrigatie plannen op basis van deze metingen. Het gebruik van bodemvochtsensoren levert niet alleen waterbesparing op, maar ook minder maaibeurten, minder kans op ziektes en schimmels, en betere grassoortensamenstelling. Bovendien kan het winstgevend zijn om onderzoek te doen naar het juiste bodemvochtpercentage voor jouw bodemsoort en grastype, omdat dit wellicht lager is dan het ‘traditionele’ percentage. Door te investeren in bodemvochtsensoren en het optimaliseren van het bodemvochtpercentage, kunnen golfbanen duurzamer en kostenefficiënter beheerd worden.

Het gebruik van bodemvochtsensoren is een actief leerproces. Denk bij het gebruik aan:

Het opbouwen van een database van de data.
Het analyseren van de data en kennisopbouw over variaties in bodemvocht door hoogteverschillen, drainage, schaduw, zon en wind.
Het analyseren van de relatie tussen bodemvocht en grasgroei.
Het analyseren van de watergift om op het juiste bodemvochtpercentage te komen op verschillende plekken van de baan.

Bodemvochtsensoren komen in verschillende uitvoeringen en toepassingen:

Standaard handsensoren: draagbare bodemvochtsensoren die direct afgelezen moeten worden.
Telemetrische sensoren: telemetrische bodemvochtsensoren slaan bij het uitvoeren van een meting de data automatisch op en sturen deze naar een database en dashboard. In de meeste gevallen wordt de data direct omgezet in een overzichtelijke kaart van de verschillende spelonderdelen. Met behulp van deze visuele manier van presenteren is het mogelijk om op een overzichtelijke en gedetailleerde manier te communiceren binnen het team over de bodemvochtpercentages op de baan. Zo is het mogelijk om gerichte en geoptimaliseerde beslissingen te nemen bij het instellen van de beregeningssoftware en het plannen van handirrigatie of beluchting van plekken op de green en tees.
Vaste bodemvochtsensoren: deze sensoren hebben een vaste plek op de baan. Het grote voordeel van vaste sensoren is dat ze minder arbeidsintensief zijn en continu meetresultaten opleveren. Deze resultaten geven een overall beeld van het bodemvochtpercentage en vormen een belangrijke factor bij het besluit om te beregenen of niet. Het plaatsen van slechts één sensor is niet voldoende. Om een goed beeld te krijgen van het bodemvochtpercentage op de hele baan, is het aan te raden om meerdere sensoren te plaatsen op representatieve plekken. Zo krijg je een nauwkeuriger en betrouwbaarder beeld van de bodemvochtigheid in verschillende delen van de baan. Het aanvullen van de data van vaste sensoren met handmetingen is aan te raden.

Overzicht bodemvochtdata van een green op Golfclub 't Zelle (bron: Marco Blom, 2023)

Handvochtmeting met telemetrische bodemvochtmeter, Golfbaan De Kroonprins

Telemetrische bodemvochtmeter

4.7 Handberegening

Indicatie
Kosten	Laag
Technische complexiteit	Laag
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Greenkeeping

De toepassing van handberegening is een belangrijke stap in ‘zuinig watergebruik’. Niet alleen is deze vorm van precisieberegening zeer effectief, het kan ook naadloos worden geïntegreerd met bodemvochtsensoren voor maximale efficiëntie. Met het gebruik van de bodemvochtsensoren kunnen we precies zien waar de droge plekken zich bevinden op de greens en tees. Vervolgens kunnen deze plekken gericht en met de hand worden bijgewerkt, waardoor we het waterverbruik aanzienlijk kunnen verminderen.

Handberegening op Golfbaan De Kroonprins Vianen, 2019

4.8 Rain buckets

Indicatie
Kosten	Middelhoog
Technische complexiteit	Gemiddeld
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Greenkeeping

‘Rain buckets’ worden steeds vaker gebruikt in combinatie met slimme irrigatiesoftware en dit optimaliseert de beregeningspraktijk. Rain buckets zijn ontworpen om regenval op te vangen en het volume te meten. De verzamelde gegevens worden automatisch geüpload naar de beregeningssoftware en geïntegreerd in de geplande giften. De hoeveelheid neerslag wordt afgetrokken van de ingestelde hoeveelheid of, bij veel neerslag, de gift wordt helemaal uitgesteld. Gebruik bespaart niet alleen water, maar is ook bevorderlijk voor de graskwaliteit omdat droogte minnende grassen niet te veel water krijgen.

Weerstation en rain bucket bij Golfclub ' t Zelle (bron: Marco Blom)

Rain bucket bij de Drentse Golfclub De Gelpenberg (Bron: DGC De Gelpenberg)

4.9 Weerstation op de baan

Indicatie
Kosten	Middelhoog
Technische complexiteit	Gemiddeld
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Greenkeeping

Het plaatsen van een weerstation op de baan biedt de mogelijkheid om op lokaal niveau gegevens te verzamelen over verschillende weersomstandigheden, zoals temperatuur, neerslag, windrichting en -snelheid en verdamping. Deze gegevens stellen de gebruiker in staat om de irrigatie zeer nauwkeurig af te stemmen op de specifieke behoeften van het terrein. Hiermee wordt water bespaard en door de nauwkeurigheid van lokale omstandigheden kan de graskwaliteit worden verbeterd. Het generen en benutten van eigen weerdata behoeft kennis en expertise, dit kost tijd. Verwacht dan ook niet dat de integratie van de een op de andere dag is geregeld maar trek hier tijd voor uit, maak daarvoor een plan.

Data van weerstation op Golfclub 't Zelle (bron: Marco Blom, 2023). Klik op het beeld voor een grotere afbeelding.

4.10 Drone met bodemvochtsensoren

Indicatie
Kosten	Middelhoog
Technische complexiteit	Laag
Termijn	Middellang
Verantwoordelijk	Greenkeeping

Inzicht van drones voor zicht van bovenaf
Online zijn verschillende toepassingen van drones voor golfbanen te vinden. In het kader van zuinig watergebruik zijn twee interessante toepassingen. De eerste is het gebruik van dronebeelden om de graskwaliteit van bovenaf in beeld te krijgen. Figuur 23 geeft een dronebeeld van Golfclub ’t Zelle weer, hierop zijn grote verschillen in grasconditie te zien op de fairway die vanaf de grond met het blote oog niet waarneembaar zijn (interview Marco Blom). De tweede toepassing is nog in ontwikkeling, deze richt zich op bodemvochtmetingen vanuit de lucht. Een combinatie van de gewaskleur, temperatuur en neerslag/irrigatie kan met behulp van een rekenmodel worden omgezet in een bodemvochtpercentage (afbeelding onder).

Een interessante mogelijkheid om zowel tijd als geld te besparen bij het onderhoud van een golfbaan is het gebruik van een drone uitgerust met apparatuur om zowel de visuele conditie van de baan bij te houden als het bodemvochtgehalte te meten. Door de drone twee keer per dag een vaste route over de baan te laten vliegen, kan waardevolle informatie worden verzameld die de greenkeeping kan gebruiken om het beregeningsschema te optimaliseren. Door de data te valideren met een handmeter leert het greenkeepers team de drone data optimaal te gebruiken.

Sectorberegening op Golfclub 't Zelle, 2022 (bron: Marco Blom)

Voorbeeld van bodemvochtberekening met behulp van drone (bron: pix4d.com)

4.11 Droogteresistente grassen

Indicatie
Kosten	Laag
Technische complexiteit	Gemiddeld
Termijn	Middellang
Verantwoordelijk	Commissie en greenkeeping

Een veelgebruikte methode om waterverbruik te verminderen, is het gebruik van gebiedseigen en droogteresistente grassoorten op golfbanen. Om het beste resultaat te bereiken is nauwe samenwerking met onafhankelijke adviseurs en graszaadleveranciers van belang. Kennis en ervaring worden ook gedeeld tussen greenkeepers onderling en via online nieuwskanalen. Het is ook belangrijk om te onderzoeken welke grassoorten het beste gedijen op de specifieke omgeving, het lokale klimaat en de bodemsoort van de baan. Door deze factoren in overweging te nemen, kan de baan de juiste keuzes maken bij het kiezen van grassoorten, wat kan leiden tot een efficiënter gebruik van water en een betere kwaliteit van de baan. Zie hiertoe een recente publicatie van de R&A: Golf Course 2030, Grass Selection Guide, Handbook for Sustainable Golf Coursesrass Selection Guide.

4.12 Wetting agent

Indicatie
Kosten	Middelhoog
Technische complexiteit	Gemiddeld
Termijn	Kort
Verantwoordelijk	Greenkeeping

Het toepassen van een wetting agent is ook een veelgebruikte methode om zuinig met water om te gaan. Het additieve middel zorgt dat de bodem het beschikbare vocht beter vasthoudt waardoor het langer beschikbaar blijft voor het gras. Belangrijk bij het toepassen is om het type wetting agent te kiezen die bij de uitdagingen van de baan past. Ook het moment en de manier van toepassen hebben invloed op de werking. Nauwe samenwerking met onafhankelijke adviseurs over het inzetten van wetting agent is belangrijk, nadere informatie over de verschillende producten is te verkrijgen bij de verschillende leveranciers. Zie hiertoe een publicatie van de USGA Green Section: Factors To Consider When Developing A Wetting Agent Program.

4.13 Ondergrondse druppelirrigatie

Indicatie
Kosten	Hoog
Technische complexiteit	Gemiddeld
Termijn	Middellang
Verantwoordelijk	Directie/bestuur, commissie en greenkeeping

Ondergrondse druppelirrigatie in Zeeland (bron: Acacia Water, 2020)

Een interessante innovatie uit de landbouw die mogelijkheden biedt voor de golfbaan is ‘ondergrondse druppelirrigatie’. De druppelslangen kunnen op een diepte van 30-40 cm worden gelegd en vanuit hier wordt het water gegeven. Het grote voordeel van deze manier van water geven, is dat het water direct in de wortelzone terechtkomt, er minder verdamping en verwaaien optreedt, het water gelijkmatiger over de green wordt verdeeld en de ziekte- en schimmeldruk aan de bovenkant afneemt. Er zijn nog weinig proeven met ondergrondse druppelirrigatie op golfbanen gedaan. Het is interessant om te onderzoeken op welke diepte de meest optimale resultaten behaald kunnen worden, hoe de capillaire werking zich gedraagt en hoe de wortelgroei zich ontwikkelt. Dit ook in combinatie met grondbewerking in de bovenste laag.

Waterbesparing ondergrondse druppelirrigatie
Met ondergrondse druppelirrigatie wordt tussen de 20-30% water bespaard doordat er minder verlies is door verwaaiing, verdamping, interceptie op het blad, dieppercolatie en afstroming (Deltadrip, Acacia Water, 2020).
Bij een jaarlijks gebruik van 20.000 m3 op tees en greens betekent dit een besparing van 4.000 m3 tot 6.000 m3 per jaar. Met dit volume kan grote schade in droge perioden of tijdens een onttrekkingsverbod worden voorkomen.

4.14 Peilgestuurde drainage onder fairways

Indicatie
Kosten	Middelhoog
Technische complexiteit	Gemiddeld
Termijn	Middellang
Verantwoordelijk	Directie, commissie en greenkeeping

Peilgestuurde drainage is een vorm van vertraagde afvoer van het drainagewater, je kunt dit ook zien als een vorm van subirrigatie. Door de drainagebuizen te koppelen met een verzamelleiding is het mogelijk om het water centraal op te zetten of zelfs water terug te pompen in de drains en dus van onderaf te irrigeren. Het heuvelachtige karakter van de golfbaan maakt dat dit niet overal even goed uitvoerbaar is. Toch kan het een interessante optie zijn voor de meer vlakkere fairways. Zeker in combinatie met het afvangen van drainagewater voor opslag in een bassin.

Subirrigatie stimuleert diepe beworteling, vermindert verlies door verdamping, verwaaiing en naar de roughs.

‘Capilaire hydroponics’
Hydroponics en subirrigatie zijn gangbare methoden in de tuinbouw/bloembollenteelt. Eén van de toepassingen binnen de golfsector is de 'CapillaryFlow' (VS) methode, waarbij het bodemvocht van onderaf wordt aangevuld in plaats van bovenaf te irrigeren. Bij deze methode wordt de toplaag van de bodem (~40 cm) opnieuw ingericht met speciaal bodemmateriaal dat aanvulling met subirrigatie mogelijk maakt als wel zorg voor goede drainage. Dit heeft verschillende voordelen, zoals verminderde verwaaiing, verdamping en oppervlakkige afstroming. Bovendien zorgt deze methode voor minder onkruid- en ziektedruk, en bevordert het de wortelgroei. (Bron: capillaryflow.com.)

Dwarsdoorsnede van de subirrigatie van CapillaryFlow (bron: capillaryflow.com). Klik op het beeld voor een groter formaat.

Terug naar de hoofdpagina van de publicatie Duurzaam waterbeheer - een handreiking

Of ga direct naar: