2 De rol van golfbanen
Wereldwijd gezien gaat de biodiversiteit achteruit (zie de afbeelding hieronder). De vijf belangrijkste oorzaken zijn:
- Veranderingen in landgebruik. Dit is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van biodiversiteitsverlies. Natuur zoals bossen, venen en graslanden moet plaatsmaken voor uitbreiding van steden en landbouw. Deze menselijke aanpassingen aan het landschap leiden tot habitatverlies, fragmentatie en verslechtering van de habitatkwaliteit. Een voorbeeld in Noord-Nederland is de ontginning van hoogvenen voor turfwinning en landbouw.
- Overexploitatie van dieren, planten en ecosystemen. Wereldwijd is dit na verandering in landgebruik de belangrijkste oorzaak van biodiversiteitsverlies. Denk bijvoorbeeld aan intensieve visserij, bosbouw en stroperij, maar ook aan intensief gebruik van bodemwater.
- Vervuiling van water, bodem en lucht met gifstoffen door industrie en landbouw. Gifstoffen en plastics hopen zich op in dieren, planten en het milieu en leiden tot sterfte en instabiele ecosystemen. Een goed voorbeeld is de stikstofdepositie die de heide en duinen bedreigt, en PFAS-vervuiling.
- Klimaatverandering zet ecosystemen, dieren en planten onder druk. Zo verandert de natuur op grote schaal; woestijnen breiden uit, toendra’s krimpen en eilanden en delta’s verdwijnen onder water. In Nederland vormt droogte een bedreiging voor vennen, venen en beken. Ook schuiven dieren en planten, door opschuiving van hun habitat, met het klimaat mee naar het noorden. Zo verdwijnen soorten met een voorkeur voor een kouder klimaat uit ons land. Voorbeeld: de laatste noordelijke groefbij (Lasioglossum sexmaculatum), een klein bijtje dat nu uitgestorven is in Nederland, werd bij Ees in Drenthe gevonden, vlak bij een golfbaan, en komt nu alleen nog in Zweden voor.
- Invasieve soorten geïntroduceerd door menselijke activiteit. Soorten liften mee op schepen, treinen en autovervoer of worden bewust geïntroduceerd voor plaagbestrijding. Eenmaal aangekomen in nieuwe ecosystemen verdringen ze inheemse soorten. Zo verdringt het Aziatisch lieveheersbeestje, ingezet als bladluisbestrijder in de landbouw, nu allerlei inheemse lieveheersbeestjessoorten.
Biodiversiteitsverlies wordt dus veelal door menselijke activiteit veroorzaakt. Het goede nieuws is dat het daarom ook door mensen kan worden omgedraaid. Biodiversiteitsherstel is mogelijk door:
- duurzame productie en consumptie;
- uitvoeren van beschermingsmaatregelen en natuurherstel.
Klik op de illustratie voor een grotere afbeelding.
De rol van golfbanen
Golfbanen hebben een groen, parkachtig karakter en zijn rijk aan verschillende groenstructuren als bosjes, vijvers en graslanden. Hierdoor zijn golfbanen van nature een thuis voor vele soorten dieren en planten. Golfbanen liggen verder vaak naast natuurgebieden of in parken, waar de biodiversiteit al hoog is. Golfbanen kunnen zo de functie hebben van extra leefgebied of verbindingszone tussen natuur of parken.
Daarbij komt dat golfbanen een groot oppervlak bezetten. De totale oppervlakte van de golfbanen in Nederland is circa 10.765 hectare. De enorme omvang en diversiteit van de golfbanen laat zien dat de banen een belangrijke rol kunnen spelen voor de biodiversiteit. Als elke golfbaan in Nederland bijdraagt aan de biodiversiteit is er landelijk een flinke winst te boeken. Maar dit kan alleen als golfbanen passend worden ontworpen en beheerd, zodat natuur meelift met de golfbaan. Om hiervoor handvatten te bieden, worden vier natuurvriendelijke habitats en hun beheer beschreven in het volgende stappenplan met als doel dat deze makkelijk toegepast kunnen worden op de baan.
Of ga direct naar: