GolfMarkt: De veranderende identiteit van sport

In GolfMarkt hebben we eerder gesproken over visie, toekomst en transitie in de (golf)sport; de verandering in vraag en aanbod van sportend Nederland. Om die transitie beter te volgen en te begrijpen is structureel inzicht nodig op externe factoren zoals economie, cultuur, technologie, natuur en milieu. De krachtenvelden rond sportaanbod komen van buitenaf, de maatschappij. Het zijn invloeden waar sportaanbieders vroeg of laat mee te maken krijgen. Maar waar commerciële organisaties, trendwatchers en de overheid maatschappelijke ontwikkelingen nauwkeurig volgen, toont de sportwereld minder interesse; het sportaanbod lijkt vaak hetzelfde te blijven. Sport is, zoals marketeers zeggen, productgedreven en niet marktgedreven. Het is zoals het is, zoals het was en zo zal het ook blijven. Of toch niet? Als we beter kijken blijkt sport toch ook organisch. Hoewel op enige afstand en voorzichtig volgt ze wel degelijk ontwikkelingen in de maatschappij. Soms met tegenzin, soms met enthousiasme waardoor nieuwe varianten ontstaan. Om te weten waar we heen zullen gaan, is het belangrijk eerst achterom te kijken om alles in een juist perspectief te kunnen zetten. Wat zijn de historische wortels van de huidige sportbeleving?

Georganiseerde sport 
De beste willen zijn, het lijkt typisch iets van onze tijd maar niets is minder waar. Competitie is zo oud als de mens en onlosmakelijk verbonden met onze natuur. De Oude Grieken hadden er bijvoorbeeld een behoorlijk handje van, of het nu ging om oor­ logen of theatervoorstellingen. Je kop boven het maaiveld uitsteken was een groot en prijzenswaardig goed. Deze Oude Grieken lijken verantwoordelijk voor het ontstaan van de competitieve sport zoals wij die (grotendeels) vandaag de dag kennen. Na deze Griekse periode ontwikkelde de sport zich verschillend per land. Engeland liep voorop toen in de zeventiende en achttiende eeuw boksen, paarden rennen, hardlopen, cricket en roeien op nationaal niveau werden gestandaardiseerd en georganiseerd (Van Bottenburg, 1994). Vanaf 1900 werd sport een belangrijke culturele expressie van een nieuwe leefstijl en mindset. Net als in andere West­ Europese landen en in de Verenigde Staten werden in Nederland in de twintigste eeuw fitheid en sportiviteit op uiteenlopende manieren verbonden met nieuwe idealen over individuele en generationele identiteit.

“Sporten voor de gezondheid neemt toe, sporten om te  presteren neemt af”

Het aandeel van sport  in de totale Nederlandse economie bedroeg in 2010 één procent. Tussen 2006 en 2010 nam het sportgerelateerde bruto binnenlands product (bbp) toe van 5,4 miljard euro tot bijna 6 miljard euro. Maar in die periode was het aandeel van de sporteconomie in de totale economie afgerond nooit hoger dan één procent. De groei van de sporteconomie hield dus ruwweg gelijke tred met de ontwikkeling van de totale economie  (SCP, Annet Tiessen­Raaphorst, 2015). De indirecte waarde van sport is echter veel groter, onder meer door de inzet van ruim een miljoen vrijwilligers.

Sterktes en zwaktes 
Over de vraag wat de meest wenselijke toekomst is voor de (golf)sport bestaat geen overeenstemming. Volgens de Sport Toekomstverkenning (STV) is veel afhankelijk van welke elementen golfers het belangrijkst (gaan) vinden. Inzicht in ontwikkelingen en trends kunnen keuzes makkelijker maken. Daarnaast is het zaak om op clubniveau de sterktes en zwaktes te analyseren. Het kan het bestuur en de vrijwilligers helpen bij het voeren van strategische discussies en het maken van vervolgstappen. En de NGF kan clubs ondersteunen bij het professionaliseren van besturen.  

Bekijk het overzicht met de kansen en bedreigingen voor de golfsport in onderstaande artikel.