Niels Dokkuma: terugblik op 2023
Als je drie hoofdpunten moet benoemen bij je terugblik op 2023, welke zijn dat dan?
Niels Dokkuma: ‘Graag sta ik stil bij twee NGF-publicaties die in 2023 zijn verschenen en die direct gerelateerd zijn aan onze speerpunten op het gebied van duurzaamheid: ‘Duurzaam waterbeheer – een handreiking’ en ‘Biodiversiteitsontwikkeling op golfbanen: praktische handvatten’. Ook wil ik graag kort ingaan op enkele Europese ontwikkelingen.
"De ‘kwestie water’ leeft en dat is belangrijk"
“De online publicatie Duurzaam waterbeheer - een handreiking is in het voorjaar verschenen. Waarom deze publicatie? We zien dat water een steeds groter probleem wordt. Dan hebben we het over kwantiteit – waterschaarste of juist extreme regen – en kwaliteit. In de publicatie adresseren we uitdagingen en oplossingen op het gebied van waterschaarste.
“We hopen dat golfclubs en banen waterbeheer nu oppakken zodat ze klaar zijn voor de toekomst. Het is zaak om veel bewuster met het watersysteem om te gaan, zowel bij extreme droogte als natheid. De publicatie ’Duurzaam waterbeheer’ behandelt de hoofdlijnen. De handreiking helpt clubs om een systeembenadering te volgen bij hun aanpak van de wateruitdaging. Dit betekent dat je goed kijkt naar de samenhang en wisselwerking met de omgeving. Watermanagement gaat veel verder dan het aanpassen van de nozzle in een sproeier. En je kunt niet zeggen: ‘Oh, water laten we over aan onze greenkeepers.’
“Het gaat om het ontwikkelen van een visie en om een aanpak in de volle breedte. De publicatie ’Duurzaam waterbeheer’ ondersteunt clubs hierbij en er is een logische volgorde in de hoofdstukken aangebracht. Het eerste hoofdstuk gaat over de ontwikkeling van een visie op waterbeheer en het vastleggen van verantwoordelijkheden en taken. De volgende hoofdstukken richten zich op het verkrijgen van inzicht en het optimaliseren van watergebruik met behulp van data. Als het systeem goed op orde is, kan er gekeken worden naar het vergroten van de waterbeschikbaarheid. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door regenwater op te vangen en op te slaan.
“De publicatie over water is goed ontvangen en ik merk dat veel clubs en banen actief met water aan de slag zijn gegaan. Dat is heel positief. De ‘kwestie water’ leeft en dat is belangrijk. Droogteschade kan immers tot hoge kosten leiden. Dat kunnen we voorkomen door op tijd aan de slag te gaan met de maatregelen die in de waterpublicatie staan.
“De andere publicatie die in 2023 is verschenen heet Biodiversiteitsontwikkeling op golfbanen: praktische handvatten. De titel dekt de lading. In deze publicatie staan praktische tips en vier concrete maatregelen die op bijna alle banen toegepast kunnen worden (natuurvriendelijke oevers, bloemrijke graslanden, mantel-zoomvegetaties, natuurvriendelijk bosbeheer).
"Er liggen grote kansen om nóg meer voor de natuur te doen"
“Ik krijg nog wel eens de vraag waarom golfbanen aan de slag moeten met biodiversiteitsontwikkeling. Dat is omdat we door de wereldwijd afnemende biodiversiteit voor een serieuze uitdaging staan. De biodiversiteit – de rijkdom aan soorten op de wereld – is van levensbelang voor mens en planeet. Biodiversiteit staat niet voor niets centraal in grote EU-plannen zoals de Europese Green Deal. Die is gericht op ‘het herstel van beschadigde ecosystemen’ en ‘het terugbrengen en herstellen van natuur in heel Europa’. Wat deze uitdaging betreft heeft de golfsport een grote troef in handen, want wij kunnen bijdragen aan de oplossing voor het probleem. Als wij in de mooie natuurgebieden waarin wij golfen nog intensiever gaan werken aan het versterken en ontwikkelen van biodiversiteit leveren we als sport een belangrijke maatschappelijke bijdrage. En er zijn grote bijkomende voordelen. Duurzaam golfbaanbeheer is gebaat bij een rijke biodiversiteit. Een ontwikkelde biodiversiteit in plaats van een monocultuur draagt bij aan plaagbeheersing. En onze golfbanen worden nog mooier.
“Golfclubs zijn in het algemeen goede rentmeesters maar er liggen grote kansen om nóg meer voor de natuur te doen. Daarmee versterken we onze positie in de samenleving. Maar het is niet alleen belangrijk om een nog betere rentmeester te zijn, het is net zo belangrijk om beter te laten zien dat we een goede rentmeester zijn. De buitenwereld heeft een negatief beeld van golf en weet niets van de positieve impact van golfbanen. We moeten onze stakeholders laten zien wat we doen zodat ze een juist beeld van golf krijgen. Hiervoor verwijs ik naar de voordracht Duurzaam golfbaanbeheer en Welcome to the club van Richard Kooloos in een algemene vergadering van de NGF.
“Tot slot wil ik graag vermelden dat er in 2023 op het gebied van duurzaam golfbaanbeheer een nauwe samenwerking is ontstaan tussen Europese landen. Dit is gebeurd op initiatief van de Europese Golf Associatie (EGA).
“De aanleiding voor de samenwerking is ingrijpende Europese wetgeving die op ons afkomt. Ik noemde zonet al de Europese Green Deal. Onderdeel van deze EU Green Deal is de natuurherstelwet die het europarlement in het najaar van 2023 heeft aangenomen met als doel om de aangetaste natuur in de EU te herstellen. De aangenomen natuurherstelwet is weliswaar een afgezwakte versie van de voorgelegde wet, maar is een voorbode van strengere wetgeving. Later in 2023 boog het Europees parlement zich over een voorstel om het gebruik van pesticiden te reduceren, ook een onderdeel van de Europese Green Deal. Het pesticideplan koerste af op een volledig verbod van pesticiden op sportterreinen, inclusief golfbanen. Het voorstel is weliswaar weggestemd, maar we hebben het hier over politieke vertraging. Uitstel dus, maar geen afstel. Er is namelijk uiteindelijk heel weinig tot geen politiek draagvlak voor pesticidegebruik op sportterreinen, met als voornaamste reden de bescherming van de menselijke gezondheid en biodiversiteit.
“Er speelt veel en daarom heeft de Europese Golf Associatie het initiatief genomen om budget vrij te maken voor duurzaamheid, de krachten te bundelen en een coördinerende rol op zich te nemen. Aan mij is gevraagd om de samenwerking tussen de duurzaamheidsexperts van alle Europese golffederaties te coördineren en die rol vervul ik sinds de zomer van 2022, parttime. Nederland zal zeker profiteren van de Europese samenwerking op het gebied van duurzaamheid, want samen ben je sterker. Tegelijkertijd bevestigden de gesprekken met Europese collega’s dat wij in Nederland enorm veel profijt hebben van onze rol als pionier op het gebied van duurzaam golfbaanbeheer. Sommige Europese landen moeten nog beginnen met de transitie naar pesticidevrijbeheer en zitten nu met de handen in het haar. Wij hebben deze cultuurverandering al goeddeels doorlopen.
“Wat betreft het gebruik van pesticiden op Nederlandse golfbanen: totdat er nieuwe wetgeving uit Brussel komt, hebben we te maken met de huidige Nederlandse wetgeving die geldt sinds april 2020. Dus in Nederland geldt voor golfbanen nog steeds de uitzonderingsregeling op het gebruiksverbod en IPM is de wettelijk verplichte methodiek om het gebruik drastisch af te bouwen. Gedetailleerde informatie vind je op de website van de NGF.
“Dat er vooralsnog weinig verandert in Nederland betekent niet dat we nu achterover kunnen leunen. Om klaar te zijn voor de toekomst, moeten we de ingeslagen koers vervolgen. Dat komt op het volgende neer.
- 0,0 pesticidegebruik nastreven met behoud van de zo essentiële speelkwaliteit.
- IPM nadrukkelijk implementeren en onvermijdelijk pesticidegebruik monitoren.
- GEO-certificering en oriëntatie richting biologisch beheer.
- Communicatie gericht op verwachtingenmanagement en verandering van perceptie.”
Cijfers
25
Wat vinden golfers belangrijk op een golfbaan? En hoe denken golfbaanbeheerders erover? In maart 2023 heeft de NGF dit aan de hand van 25 vragen gepeild in een enquête. Enkele conclusies:
- Op Nederlandse golfbanen is het gebruik van pesticiden in de afgelopen 20 jaar sterk verminderd. Dit heeft niet geleid tot een klachtenregen over verslechterde speelcondities.
- De meerderheid van de golfers is behoorlijk of zeer tevreden over de speelkwaliteit van hun baan. 39 procent noemt het onderhoud op hun homecourse ‘redelijk goed’, 45 procent vindt het ‘heel goed’ en 8 procent ‘voortreffelijk’.
- De meerderheid van de golfers ziet schimmels en onkruid op dit moment niet als een groot probleem, zolang er maar geen invloed is op de balrol en het niet te moeilijk wordt om de bal te vinden.
- De meeste golfers zijn minder veeleisend dan veel baanbeheerders denken.
Lees meer in het artikel Het allerbelangrijkst? Betrouwbare greens.
2
Het team Duurzaam beheer bestond eind 2023 uit 2 personen: Niels Dokkuma (manager, agronoom) en Louise Bienfait (adviseur, ecoloog).
9
Een van de taken van het team is het geven van voorlichtingsbijeenkomsten, workshops en masterclasses op het gebied van duurzaam beheer. In 2023 werden 9 bijeenkomsten georganiseerd.
- Seminar 'Strategisch en tactisch golfbaanbeheer', september 2023 in de week van het Big Green Egg Open van 2023.
- 3 regionale workshops 'Biodiversiteit en de natuurkansenkaart', herfst 2023.
- Workshop Water & biodiversiteit, juni 2023, een bijeenkomst georganiseerd in samenwerking met Nationaal Park Hollandse Duinen.
- Duurzaam beheer-seminar, mei 2023 in de week van het KLM Open.
- Workshop Duurzaam waterbeheer, mei 2023, in de week van de B-NL Challenge Trophy.
- Workshop ‘Brabant, water & golfbanen’, februari 2023.
- Workshop ‘Geel is het nieuwe groen’ op het Nationaal Golf Congres, februari 2023.
Bestuur
In het verslagjaar had NGF-bestuurslid Richard Kooloos de portefeuille Duurzaam beheer. Hij werd in de algemene vergadering van november opgevolgd door Menno van Leeuwen. Klik hier voor de samenstelling van de Commissie Duurzaam!Golf in 2023.
De managementtaken van Niels Dokkuma zijn in april 2024 overgenomen door Alexander Renders.
Gerelateerd: Duurzaamheid en golf in cijfers.