Waterkansen voor (Brabantse) golfbanen

De workshop op Prise d’Eau was een vervolg van een bijeenkomst die ruim een jaar eerder werd gehouden op Golfbaan Princenbosch (klik hier voor de presentaties van de workshop in 2023). De aanleiding voor beide workshops: in droge periodes mogen golfbanen geen grondwater of oppervlakte gebruiken voor beregening. Het waarom en hoe staat uitgelegd op de NGF-pagina over het thema water. Kort samengevat komt het erop neer dat golfbanen ondanks hun kapitaalintensieve onderdelen (met name de greens) geen aparte plek hebben op de ‘verdringingsreeks’ die in werking treedt bij een watertekort. Golfbanen worden gerekend tot grasland en grasland mag al snel niet meer beregend worden als er een watertekort is.

De droogteproblematiek die tot onttrekkingsverboden leidt speelt in heel Nederland, maar zeker op de Brabantse zandgronden. En juist in Noord-Brabant zijn de verschillende waterschappen het beregeningsbeleid aan het herzien. Daarom is de Golfalliantie in gesprek getreden met de Brabantse waterschappen, met als inzet flexibiliteit in beregeningsverboden voor golfbanen. Het doel is een uitzonderingspositie voor greens, approaches en tees op golfbanen dan wel een algeheel quotum gebaseerd op de totale waterbalans van een golfbaan.

Maar om flexibiliteit bij de waterschappen te winnen, is het wel zaak dat golfbanen laten zien wat ze er allemaal aan doen – en wat ze er in het verleden aan gedaan hebben – om water te besparen. Om die reden heeft de Golfalliantie begin 2023 het Concept Bedrijfswaterplan Golfbanen gepresenteerd. Het doel van dit bedrijfswaterplan is dat golfbanen zich verdiepen in hun watersysteem en waterconserverende en -besparende maatregelen toepassen. Het doel is dat elke golfbaan een eigen bedrijfswaterplan opstelt. Deze bedrijfswaterplannen dienen als basis voor toekomstige afspraken over waterbeheer tussen waterschappen en golfbanen.

De achtergrond

Paul Wesel (directeur van de NVG) en Niels Dokkuma (NGF-teammanager Duurzaam beheer/agronoom) trapten de workshop af met een terugblik op de bijeenkomst van ruim een jaar geleden en een uitleg van de stand van zaken. Dokkuma wees op de publicatie Duurzaam waterbeheer - een handreiking die vorig jaar is verschenen en die golfbanen stap voor stap ondersteuning biedt bij watermanagement. De NGF-manager benadrukte dat het belangrijk is om de volgorde van de publicatie te volgen. “Doorloop het proces in de juiste volgorde en ga niet meteen aan de slag met het bouwen van een waterbassin. Eerst moet de focus liggen op een breed gedragen visie en op het reduceren van watergebruik. Als je daarmee aan de slag gaat wordt duidelijk of een reservoir nodig is en hoe groot dat moet zijn. Het maakt nogal een verschil of je behoefte hebt aan bassin van 6.000 m3 of 50.000 m3.”

Dokkuma benadrukte ook het belang van het reserveren van geld voor investeringen in duurzaam waterbeheer. Water is een van de grote uitdagingen waar golfbanen voor staan, betoogde Dokkuma, maar de uitdagingen bieden ook grote kansen voor de golfsport. “Golfbanen zijn onderdeel van de oplossing. Biodiversiteit is de grootste troefkaart van golf, golfbanen (golfterreinen) dragen bij aan biodiversiteit. Maar golfbanen vormen ook waterbuffers en verminderen wateroverlast in de omgeving. Golfbanen dragen bij aan een betere waterkwaliteit en dragen bij aan de opslag van CO2.”

Klik hier voor de presentatie van Niels Dokkuma (NGF).

En nu? Inventariseren

Na de inleiding was het woord aan Aart van Wessel. De Senior Adviseur Watersystemen van Waterschap De Dommel legde onder meer uit welk proces de Brabantse waterschappen doorlopen bij het opstellen van een nieuw beregeningsbeleid in de provincie. Op dit moment loopt een ‘pilot’ die vooral gezien moet worden als een inventarisatie. De Brabantse waterschappen treden in gesprek met alle partijen die grondwater onttrekken, waaronder dus ook golfbanen. De waterschappen halen zo de netten op.

Een van de belangrijkste uitgangspunten van het nieuwe beregeningsbeleid waaraan gewerkt wordt is dat er, met het oog op kwetsbare natuurgebieden, 20 tot 40 procent minder water onttrokken wordt. Daarbij moet iedereen z’n steentje bijdragen, dus ook golfbanen. Maar de waterschappen willen hierbij wel een beloningssysteem toepassen; wie kan laten zien dat er grote stappen zijn of worden gezet op het gebied van waterreductie zou mogen rekenen op ruimte om te kunnen beregenen. Daarom is het zaak dat zo veel mogelijk golfbanen op basis van het concept bedrijfswaterplan een eigen waterbedrijfsplan opstellen en dit indienen bij de Golfalliantie.

“In deze fase van de pilot inventariseren we het waterverbruik van golfbanen”, aldus Van Wessel. “We willen graag de vooruitgang zien die er geboekt is en welke technieken er gebruikt worden. Het gaat niet alleen om nu maar ook om het verleden: wat is er in de afgelopen 20 jaar gebeurd op je golfbaan als we het over waterbeheer hebben?”

Klik hier voor de presentatie van Aart van Wessel (Brabantse waterschappen).

Brabantse golfbanen kunnen hun bedrijfswaterplan mailen naar de Golfalliantie (pw@nvg-golf.nl, jannes.nga@gmail.com en alexander.renders@ngf.nl). De Golfalliantie stuurt het door aan Aart van Wessel maar je mag Aart (avwessel@dommel.nl) ook in de cc zetten. Het concept bedrijfswaterplan is te vinden op deze pagina van de NGF-website. 

Discussie: “Een kans”

De workshop werd vervolgd met het ophalen van ideeën voor waterbesparing, grondwaterpeilverhoging en infiltratie. De deelnemers kregen voor dit doeleinde een beregeningsbeleidkaart van de golfbaanlocatie die ze vertegenwoordigden. (Klik hier voor de beregeningsbeleidkaart van geheel Brabant.

Na dit workshoponderdeel volgde een discussie en vragenronde. Een van de vragen betrof het grondwaterconvenant dat in 2021 is gesloten. Dat document is te vinden op de website van de provincie Noord-Brabant. 

In de discussie werd vastgesteld dat de Brabantse waterschappen oog hebben voor de behoeftes van golfbanen; daarom zitten ze aan tafel met de Golfalliantie en vertegenwoordigers van golfbanen in Noord-Brabant. Dat is positief en zegt iets over de welwillendheid van de Brabantse waterschappen. Maar de waterschappen in Brabant, zo benadrukte Aart van Wessel, hebben argumentaties, onderbouwingen en data nodig in de vorm van bedrijfswaterplannen van Brabantse banen. Op basis daarvan kan een advies gestuurd worden aan de werkgroep die zich buigt over een nieuw beregeningsbeleid in de provincie. De termijn? De Brabantse golfbanen worden opgeroepen om uiterlijk eind mei 2024 hun bedrijfswaterplan op te sturen naar de Golfalliantie, dan kan dit voorjaar een gezamenlijk advies geformuleerd worden.

Een van de deelnemers vatte de bijeenkomst kort en krachtig samen. “We streven naar een flexibel beregeningsbeleid voor golfbanen. Ik begrijp dat we argumenten en data mogen aandragen die de waterschappen hiervoor nodig hebben. Dat is een kans voor ons. Een kans om te vertellen wat we doen om water te besparen en wat we nodig hebben.”

De Golfalliantie ontvangt ook graag het bedrijfswaterplan van golfbanen buiten Noord-Brabant. Het concept bedrijfswaterplan is te vinden op deze pagina van de NGF-website.

Lees ook het achtergrondartikel Een beetje water in noodsituaties, alstublieft naar aanleiding van de workshop van 2023.