Sport en roken: rookvrije golfclubs en -banen

Belangrijk om te weten

• In het in 2022 gesloten Nationaal Preventieakkoord hebben alle sportbonden en NOC*NSF met het Ministerie van VWS de ambitie vastgelegd dat uiterlijk in 2025 alle sportverenigingen en sportevenementen rookvrij zijn. Het akkoord heeft als doel om de gezondheid van Nederlanders te verbeteren door roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik aan te pakken. Opmerkelijk is dat het draait om een akkoord: sportclubs kiezen vrijwillig voor een rookvrij beleid, het wordt niet door de overheid opgelegd. Het principe van het akkoord is preventie: voorkomen is beter dan genezen.
• Hoe dan ook hebben golfbanen te maken met wet- en regelgeving over roken. Zo geldt in Nederland onder meer dat er niet gerookt mag worden in publieke en semipublieke ruimten. Dit betekent ook dat er geen rookruimtes meer ingericht mogen worden die aan of tegen een sportaccommodatie vastzitten. Het is dus bijvoorbeeld ook verboden om te roken onder een afdak van een clubgebouw of in een fietsenhok. Clubs en banen zijn zelf verantwoordelijk voor handhaving van het rookverbod. De wet- en regelgeving over roken wordt samengevat op de website van NOC*NSF.
• Op 24 juni 2022 is een NOC*NSF-campagne gelanceerd onder de naam 'De sport wordt rookvrij. Wen er maar aan'. Het doel van deze campagne is om het thema Rookvrije Sport op de agenda van clubbesturen te zetten en sportclubs te stimuleren actie te ondernemen. 
• Golfclubs en -banen die een duidelijk rookbeleid willen vaststellen of hun beleid willen aanscherpen, kunnen terecht op rookvrijegeneratie.nl/sport. Deze website geeft veel tips hoe sportclubs draagvlak kunnen creëren voor een rookvrij beleid en hoe ze het beleid moeten invoeren.
• Sportclubs kunnen zich officieel laten registreren als ‘rookvrij’ en dat via een (gratis te bestellen) 'rookvrij'-bordje laten zien aan hun golfers. Aan de hand van een communicatietoolkit worden sportclubs geholpen om de boodschap met hun leden te communiceren.

De tekst loopt door onder de video.

'Op weg naar een rookvrije generatie'

Eind 2015 al, zeven jaar voordat het Nationaal Preventieakkoord werd gesloten, is een campagne in het leven geroepen met de naam Op weg naar een rookvrije generatie. Het is een initiatief van de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds dat nauw aansluit bij de doelstellingen van het Nationale Preventieakkoord. “Een rookvrij sportterrein geeft kinderen het goede voorbeeld, beschermt kinderen tegen de verleiding om te gaan roken en voorkomt het schadelijke meeroken”, zeggen de Hartstichting, KWF en het Longfonds. Er is volgens een onderzoek van het KWF veel draagvlak voor de campagne: acht op de tien Nederlanders wil dat sportterreinen waar kinderen komen rookvrij zijn.

'Op weg naar een rookvrije generatie' is vooral gericht op vijf grote buitensporten: voetbal, atletiek, korfbal, tennis en hockey. De campagne wordt ondersteund door deze sportbonden en mede daarom - en door het Nationale Preventieakkoord - groeit het aantal rookvrije sportclubs heel snel. In 2022 was al meer dan 60% van alle sportclubs in Nederland rookvrij.

Steeds meer rookvrije golfbanen

Op veel golfclubs en -banen is het rookbeleid al heel lang strenger dan wettelijk vereist. Het terrein van de Rosendaelsche bijvoorbeeld is sinds juni 2021 geheel rookvrij. Ook Golfclub Holthuizen en Golfclub Gaasterland werden al vroeg volledig rookvrij.

Maar op een deel van de Nederlandse golfbanen is er nog steeds een rookruimte nabij het clubhuis. Dat is onder bepaalde voorwaarden toegestaan. En op een deel van de banen mag nog steeds gerookt worden. Of een golfer tijdens het spelen mag roken in de baan, dat is uiteindelijk aan de terreineigenaar. Het is in elk geval niet in de geest van het Nationaal Preventieakkoord en in droge periodes zou er sowieso een rookverbod in de baan moeten gelden, om brand te voorkomen. In de praktijk is dit ook het geval op Nederlandse golfbanen.

Op banen waar golfers nog wel mogen roken terwijl ze spelen - en dat zijn er steeds minder - wordt wel vaak een beroep gedaan op deze groep. Zo hebben clubs de volgende teksten in het baanreglement: "Roken dient geen overlast te geven" en "Roken in de baan zo min mogelijk." 

Op een deel van de golfbanen mag nu dus nog steeds gerookt worden, maar het is door maatschappelijke ontwikkelingen zoals het Nationaal Preventieakkoord te verwachten dat het aantal rookvrije clubs de komende jaren verder toeneemt. Het belang van rookvrije golfbanen mag duidelijk zijnL we bieden graag iedereen een gezonde sportomgeving. En met een rookvrije golfbaan geef je gehoor aan de wensen van de meerderheid. Tweederde van de Nederlanders vindt een rookvrije locatie gastvrij, zo blijkt uit onderzoek. En 87% van de Nederlanders is voorstander van volledig rookvrije buitensportterreinen waar kinderen sporten.

Peuken in de natuur

In de tussentijd schrijft de etiquette voor dat golfers op de terreinen waar nog steeds gerookt mag worden geen peuken in de baan achterlaten. Dat is iets waar veel golfers zich aan ergeren, zowel rokers als niet-rokers…

Golfers houden de golfbanen in het algemeen schoon, maar op golfbanen waar gerookt mag worden vind je toch geregeld peuken. Milieuverenigingen wijzen erop dat de filters van sigaretten een groot probleem voor de natuur zijn. "Een sigaret, of beter gezegd het filter, is puur plastic", waarschuwde voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal in 2023 in Het Parool. "Dat breekt nóóit meer af en blijft dus voor altijd in het milieu liggen." Lees op de website van het Trimbos-instituut meer over milieuschade door sigaretten en verzoek rokers onder de golfers om hun sigarettenresten niet in de natuur te gooien.

Het Sportakkoord: doet jouw club al mee? 

Apart van het Nationale Preventieakkoord is in 2018 ook het Nationaal Sportakkoord gesloten. Beide akkoorden vloeien voort uit het regeerakkoord. Het Sportakkoord geeft voor de sport onder meer invulling aan het Nederlands Klimaatakkoord: maatregelen waarmee het land schoner en duurzamer moet worden. Het doel van het Sportakkoord is om sport toekomstbestendig te maken. Het bestaat uit ambities zoals een leven lang zonder belemmeringen kunnen sporten en bewegen voor iedere Nederlander, beweegactiviteiten voor kinderen onder de zes jaar, een duurzame sportinfrastructuur of een beleid om sport leuk en veilig te houden. De overheid investeert jaarlijks ruim 400 miljoen euro om deze ambities te realiseren. 

Lees ook: Sport en alcohol.