Kritiek op golfbanen: een uitdaging voor de sector

De bijeenkomst voor club- en baanvertegenwoordigers werd gehouden op Landgoed Groot Kievitsdal in Baarn, direct naast de Hilversumsche Golf Club waar op 19 juli het Dutch Ladies Open van 2024 begon.

Protest van Extinction Rebellion

De bijeenkomst voor golfbestuurders was voor Extinction Rebellion (XR) reden om een protestactie te houden waardoor het begin van de sessie met een half uur vertraagd werd. XR protesteerde op Groot Kievitsdal tegen fossiele sponsoring van golftoernooien maar ook tegen het gebruik van pesticiden door golfbanen. Het gebruik neemt in de afgelopen twee decennia gestaag af en de actiegroep is ook bekend met deze transitie naar pesticidevrij beheer op golfbanen. Maar XR vindt desondanks dat de golfsector geen gevoel voor urgentie heeft. De actiegroep eist dat golfbanen per direct met het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen stoppen.

Ironisch genoeg ging de bijeenkomst op Groot Kievitsdal juist over acties van klimaatactivisten tegen de golfsport. Er zijn wereldwijd steeds meer protesten en bij het KLM Open in juni was er zelfs sprake van twee protestacties. Bovendien zijn er ook breder in de samenleving steeds meer kritische geluiden over het pesticiden-, water- en ruimtegebruik van golfbanen. De bijeenkomst ging over deze uitdaging voor de golfsport.

Urgentie

“De protestactie geeft de urgentie weer van het thema van vandaag”, zei Menno van Leeuwen, NGF-bestuurslid Duurzaam Beheer, bij de opening van de bijeenkomst. “De groep die vandaag protesteerde omschrijft golf als volgt: ‘Golf is een vervuilende, elitaire sport voor de happy few, gesponsord door grootvervuilers. Werkelijk alles hieraan is onrechtvaardig.’ Maar ook de niet-golfer in het algemeen heeft een negatief beeld van de duurzaamheid van golf, zo blijkt een jaarlijks imago-onderzoek onder golfers en niet-golfers.”

De perceptie veranderen is een van de lastige uitdagingen waar de golforganisaties, -clubs en -banen voor staan. Tegelijk zijn er volgens Van Leeuwen veel ontwikkelingen gaande die het steeds moeilijker maken om ervoor te zorgen dat het de 425.000 Nederlandse golfers "gegund" wordt om te golfen op de bijna 11.000 hectare aan ruimte die golfbanen in beslag nemen. “Nederland is bijzonder kwetsbaar als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering. Op het gebied van waterkwaliteit en biodiversiteit presteren we als land ondermaats. Daarnaast is er een enorme druk op grond. Er is ruimteschaarste terwijl er behoefte is aan nieuwe woningen.” NGF-bestuurslid Van Leeuwen verzekerde de deelnemers dat de uitdaging hoog op de agenda van de Golfalliantie staat en hij besprak de noodzaak van intensief stakeholdersmanagement, imagobeïnvloeding en dataverzameling.

"De uitdagingen zijn groot"

De Golfalliantie verzamelt, als voorschot op een officieel ESG-duurzaamheidsverslag, zo veel mogelijk nationale cijfers (zie hiervoor de pagina Duurzaamheid en golf in cijfers). In de nog te maken ESG-rapportage zal de NGF de ecologische voetafdruk berekenen van de eigen bedrijfsvoering (scope 1) en de complete golfsector (de golfaccommodaties zijn scope 2 en de golfspelers vormen scope 3). Hierbij wordt ook gebruik gemaakt van cijfers van GEO, wat voor golfbanen een extra reden is om gebruik te maken van het GEO-duurzaamheidsprogramma. De uitdagingen zijn groot, erkent bestuurslid Van Leeuwen, maar het is met het nemen van de juiste stappen goed mogelijk om het beeld van golf volledig om te keren. Het streefbeeld is als volgt samen te vatten: “Golf is een duurzame, gezonde, populaire sport voor iedereen, gesponsord door bedrijven die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid pakken. Werkelijk alles aan golf is rechtvaardig.”

Bekijk de presentatie van Menno van Leeuwen: Actuele uitdagingen voor golfbanen.

Gesprek met XR

De volgende spreker, NVG-directeur Paul Wesel, vertelde dat de Golfalliantie na het KLM Open toenadering heeft gezocht met Extinction Rebellion en dat er begin juli een gesprek heeft plaatsgevonden tussen vertegenwoordigers van de NVG en NGF en woordvoerders van XR. Hierbij hebben beide partijen hun zienswijze toegelicht. De Golfalliantie heeft toegelicht welke grote stappen de golfsector heeft gezet op het gebied van verduurzaming, van waterbeheer tot zelfopgelegde reductie van pesticiden tot biodiversiteitsontwikkeling. XR heeft aangegeven dat de actiegroep de golfsport in het vizier blijft houden totdat er een einde komt aan fossiele sponsoring en het gebruik van pesticiden.

De actiegroep deed in het gesprek een beroep op “de vele invloedrijke mensen in de golfsport” om een einde te maken aan het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen voordat het wettelijk verboden wordt. Golfbanen en andere sportvelden mogen nu alleen bij hoge uitzondering en onder strenge voorwaarden gebruik maken van een beperkt aantal pesticiden tegen een zeer beperkt aantal plagen, ziekten en onkruiden. Maar er is nog steeds geen totaalverbod zoals klimaatactivisten dat willen, en zo’n verbod kan nog jaren op zich laten wachten. Wesel: “Naar aanleiding van ons gesprek gaan de NGF, NVG en NGA de komende maanden onderzoeken of het haalbaar is om te stoppen met pesticiden voordat dit wettelijk verplicht wordt. We moeten duidelijk in beeld krijgen op welke termijn dit mogelijk is. Hierover zullen we berichten, ook als blijkt dat bepaalde middelen voorlopig nog onontbeerlijk zijn.”

"Golfbanen vertellen hun groene verhaal nog niet"

NVG-directeur Wesel ging daarna in op het belang van goede stakeholderscommunicatie. “Golfbanen vertellen hun groene verhaal nog niet”, aldus Wesel. “Maar om draagvlak te krijgen voor je golfbaan moet je dat verhaal aan al je stakeholders vertellen. De NVG-directeur verwees hierbij naar het document dat de Golfalliantie heeft samengesteld: 18 tips hoe je met een stakeholdersdialoog samenwerking en draagvlak creëert. In dit document staan concrete voorbeelden, bijvoorbeeld van samenwerkingen met natuur- en milieu-organisaties die golfclubs helpen bij het monitoren van flora- en fauna. Wesel gaf ook voorbeelden uit eigen ervaring. "Als je afgevaardigden van je gemeente uitnodigt, als je de golfbaan laat zien en uitlegt wat je doet, dan is iedereen positief verrast. De meesten hebben geen idee van de ecologische waarde van golf, dus met een uitnodiging en gesprek bereik je heel veel."

Wesel herhaalde wat NGF-bestuurslid Van Leeuwen eerder al samenvatte met de woorden “Verduurzaming doe je samen”. Aan clubs en banen is de taak om lokaal een stakeholdersdialoog aan te gaan, aan de Golfalliantie is de taak om nationale stakeholders te spreken. Dat gebeurt ook en een voorbeeld hiervan is de samenwerking die tot stand is gekomen tussen de Golfalliantie en de Brabantse waterschappen. Bij het opstellen van een nieuw beregeningsbeleid voor de provincie is er nu ook oog voor golfbanen. Maar om flexibiliteit bij de waterschappen te winnen, is het wel zaak dat golfbanen laten zien wat ze er allemaal aan doen om water te besparen. Brabantse golfbanen leggen dat vast in een bedrijfswaterplan. (Ook banen in andere provincies zijn gebaat bij zo'n plan, lees hier meer.)

Bekijk de presentatie van Paul Wesel: Golfbaan- en stakeholdermanagement.

(Crisis)communicatie

De druk op golfbanen, de toenemende kritische vragen in de maatschappij, maken het noodzakelijk om extra oog te hebben voor (crisis)communicatie. Dat geldt voor de Golfalliantie maar ook voor clubs en banen. Dit onderwerp werd toegelicht door Jan van Merwijk, die sinds mei de rol van Algemeen Directeur Sport bij de NGF vervult en daarvoor Algemeen Directeur bij Stadion Feijenoord was.

Van Merwijk gaf de deelnemers tips hoe te handelen bij crisiswoordvoering en -communicatie. “Het is belangrijk om dingen voor te zijn en dat doe je door risico’s in beeld te brengen”, aldus Van Merwijk. Ook behandelde hij allerlei valkuilen waarin je kunt stappen als er onder hoge druk gecommuniceerd moet worden. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om voor publicatie ook buitenstaanders mee te laten denken of te lezen, om goed te kunnen beoordelen hoe een boodschap overkomt. Wanneer pro-actieve communicatie gewenst is en wanneer reactieve communicatie beter is, dat verschilt per geval; maar het is in alle gevallen belangrijk om snel, transparant, eerlijk en volledig te zijn.

Bekijk de presentatie van Jan van Merwijk: (Crisis)communicatie.

Betrek greenkeepers en golfers bij de uitdagingen

De volgende spreker, NGA-voorzitter Jannes Landkroon, riep de aanwezige club- en baanvertegenwoordigers op om ook de greenkeepers en golfers te betrekken bij de thema’s die in de bijeenkomst op Groot Kievitsdal aan de orde kwamen. De greenkeepers beheren de natuur op de banen, daarom zouden golfbestuurders altijd met hun hoofdgreenkeeper naar bijeenkomsten over duurzaamheid moeten gaan. En de golfers zijn belangrijke ambassadeurs van je golfbaan en van de sport in het algemeen.

"Schapen maaien 24 uur per dag en de golfers vinden het prachtig"

Landkroon vertelde dat duurzaam beheer vaak in goede aarde valt bij de golfers: “Schapen maaien 24 uur per dag en de golfers vinden het prachtig, dus het mes snijdt aan twee kanten.” De NGA-voorzitter benadrukte verder hoe belangrijk het is om te werken met breed gedragen lange-termijn beheerplannen. Deze plannen voorkomen ad-hoc beleid als commissies of besturen van samenstelling veranderen. En door de plannen te publiceren, weten golfers en geïnteresseerde niet-golfers hoe de natuur op het terrein beheerd wordt. Wat betreft het afbouwen van pesticidegebruik benadrukt de voorzitter van de NGA het belang van onderzoek en innovaties, zodat greenkeepers ook in de toekomst een hoge kwaliteit kunnen leveren.

Bekijk de presentatie van Jannes Landkroon: Een blik vanuit greenkeeping.

Data

De bijeenkomst werd afgesloten met een presentatie door Louise Bienfait, NGF-adviseur Duurzaam golf en ecoloog. Bienfait vatte samen wat eerder aan de dag was besproken: het belang van stakeholdersmanagent en het verzamelen én delen van data. Het motto voor golfbanen is: “Zorg dat je deelneemt aan het gesprek en niet alleen het onderwerp van het gesprek bent.” De NGF-adviseur herhaalde dat de Golfalliantie niet in haar eentje een imagoverandering onder niet-golfers kan bereiken. “Dat lukt alleen gezamenlijk, door stakeholdersdialoog op nationaal niveau door de Golfalliantie, met nationale data als onderbouwing, en door stakeholderscommunicatie op lokaal niveau, door de clubs en banen die hierbij hun eigen data presenteren. GEO is hiervoor de beste tool.”

"Stel met je stakeholders een gezamenlijk doel op, bijvoorbeeld ‘een gezonde leefomgeving’"

Bienfait: “Het is belangrijk om je stakeholders goed in kaart te brengen, transparant en betrouwbaar te zijn en data over te leggen. Bijvoorbeeld over je waterkwantiteit en -kwaliteit en je natuur. Stel met je stakeholders een gezamenlijk doel op, bijvoorbeeld ‘een gezonde leefomgeving’. Neem maatregelen in de baan die bijdragen aan een rijke biodiversiteit en monitor het effect van die maatregelen. Je vindt hiervoor goede tips in de publicatie Biodiversiteitsontwikkeling op golfbanen. Het verdient tot slot ook zeer de aanbeveling om een openbaar inzichtelijk duurzaamheidsverslag te maken van je eigen baan. Vertel wat je doelstellingen zijn, wat je doet en wat de uitkomsten zijn.”

De Golfalliantie doet overigens meer dan alleen nationaal stakeholdermanagement, legde Bienfait uit. Er wordt ten behoeve van duurzaam beheer zonder pesticiden ook veel onderzoek gedaan, bijvoorbeeld naar schimmels, resistente grassoorten en de waarde van biodiversiteit.

Samengevat dient de aandacht gericht te worden op vijf zaken:

• stakeholdermanagement;
• sponsorbeleid; 
• data verzamelen en delen;
• biodiversiteitsontwikkeling (de natuur is de troef van golf);
• de natuur op golfbanen delen.

Bekijk de presentatie van Louise Bienfait: Het belang van data verzamelen én delen.

Vragen en discussie

Er was veel tijd ingeruimd voor vragen en discussie en de deelnemers aan de bijeenkomst maakten daar gebruik van. Zo werd onder meer de vraag gesteld of het niet tijd wordt om eisen te gaan stellen aan banen: “Zou het niet goed zijn als de NGF over enkele jaren van alle golfclubs verlangt dat ze chemievrij beheren?”

"Zou het niet goed zijn als de NGF over enkele jaren van alle golfclubs verlangt dat ze chemievrij beheren?"

NGF-bestuurslid Van Leeuwen wees de deelnemers erop dat de golfclubs de NGF vormen: “Wij – de NGF – dat zijn jullie. Wij horen heel graag jullie mening over pesticidevrij beheer en gaan die ook peilen.” In dit verband werd de wens uitgesproken dat de NVG, NGA en NGF een Golfalliantie-brede duurzaamheidsstrategie opstellen waarin duidelijke doelen worden geformuleerd.

Er werd ook uitgebreid gesproken over het belang van een verantwoord sponsorbeleid, niet alleen bij de grote golforganisaties maar ook bij clubs en banen. Tot slot werd uitgesproken dat de betaalbaarheid en toegankelijkheid van golf een belangrijke kwestie is als het gaat om imagoverbetering en een gezonde toekomst van de sport.