Inhoud caddie

Workshop Water & biodiversiteit

Een verslag van de Workshop Water & biodiversiteit gehouden op 5 juni 2023 op Golfclub Rozenstein.

De workshop op 5 juni 2023 was een vervolg op een online bijeenkomst in maart onder de titel ‘Duurzaam beheer van golfbanen versterkt het water- en natuurnetwerk’. De vervolgbijeenkomst op Rozenstein werd georganiseerd door de NGF en Nationaal Park Hollandse Duinen (NPHD) met als doelgroep verschillende partijen die opereren in het gebied dat NPHD bestrijkt: het Zuid-Hollandse kustgebied van Hoek van Holland tot Hillegom. Dat leverde een gevarieerde groep deelnemers op: vertegenwoordigers van golfclubs, een ecoloog en afgevaardigden van natuurorganisaties, het Hoogheemraadschap van Rijnland en Wandelnet.

In NPHD werken meer dan 50 partners samen om de natuur en het (duin)landschap langs de Zuid-Hollandse kust te beschermen, ontwikkelen en ‘beleefbaar’ te maken. De kracht van NPHD, zo bleek tijdens de workshop, is dat de organisatie een netwerk van partners vormt. De kracht van golfclubs is dat ze grote terreinen beheren waar veel ruimte voor natuurontwikkeling is.

Niet-golfers zijn onbekend met de pioniersrol van de sport op het gebied van duurzaamheid

In de presentaties op Rozenstein werden specifiek twee uitdagingen behandeld: water en biodiversiteit. De voordrachten werden afgewisseld door discussies tussen de deelnemers wat golfclubs en NPHD op het gebied van water en biodiversiteit kunnen betekenen.

Samenwerken aan een natuurgebied: de kracht van regionale samenwerking

De bijeenkomst werd ingeleid door NPHD-programmamanager Soet Huijbregts. Zij stond onder meer stil bij de doelstellingen van Nationaal Park Hollandse Duinen en de aanleiding voor het webinar in maart en de vervolgbijeenkomst op 5 juni: een vruchtbare samenwerking tussen Golfclub Rozenstein en een NPHD-partner, het Hoogheemraadschap van Rijnland. Het streven is een nauwe samenwerking met de 16 golfbanen gelegen in het NPHD-gebied en deze golfclubs kunnen desgewenst een NPHD-vlag bestellen om hiermee uit te dragen dat ze onderdeel uitmaken van Nationaal Park Hollandse Duinen. (Een vlag is bestellen via een mail aan NPHD.)

Klik hier voor de presentatie van Soet Huijbregts.

Over Nederlandse golflandschappen en duurzaam beheer

Niels Dokkuma, teammanager Duurzaam beheer/Agronoom bij de Koninklijke Nederlandse Golf Federatie (NGF), behandelde in vogelvlucht de speerpunten van de NGF op het gebied van duurzaamheid en de goede resultaten die zijn bereikt. Vervolgens sprak Dokkuma over het imago van golf. Niet-golfers zijn onbekend met de pioniersrol van de sport op het gebied van duurzaamheid. Dokkuma legde uit dat de NGF het imago van golf probeert te veranderen met de recent gestarte campagne Welcome to the club. Hij benadrukt hierbij het belang dat golfclubs niet alleen werken aan een imagoverbetering bij niet-golfers maar ook bij belangrijke stakeholders: gemeentes, waterschappen, buren, andere sportverenigingen, provincies en de centrale overheid. Dokkuma verwees in dit verband naar een recente voordracht van NGF-bestuurslid Richard Kooloos. De voordracht van Richard Kooloos is hier te lezen.

Klik hier voor de presentatie van Niels Dokkuma.

Duurzaam waterbeheer

Tine te Winkel, hydroloog en watereconoom van Acacia Water, gaf een toelichting op de NGF-publicatie 'Duurzaam waterbeheer - een handreiking' die medio mei is verschenen. Te Winkel is de hoofdauteur van deze online publicatie. Voor haar analyse van de problematiek en de oplossingen bezocht ze een tiental golfbanen in Nederland en verzamelde ze best practices op het gebied van duurzaam waterbeheer. In de NGF-publicatie zijn deze best practices op een rij gezet. De online publicatie 'Duurzaam waterbeheer' is te vinden op ngf.nl/handreikingwater.

Een bedrijfswaterplan dient als basis voor afspraken tussen het waterschap en een golfbaan

Watereconoom Te Winkel gaf ook een korte toelichting op het bedrijfswaterplan voor golfbanen. In een bedrijfswaterplan legt een club of baan vast hoe invulling wordt gegeven aan waterbeheer. Het bedrijfswaterplan dient als basis voor afspraken over waterbeheer tussen het waterschap en een golfbaan. Het bedrijfswaterplan wordt ook besproken in hoofdstuk 2.8 van de nieuwe publicatie 'Duurzaam waterbeheer' en in dat hoofdstuk is een conceptversie van het plan is te vinden.

Klik hier voor de presentatie van Tine te Winkel en lees meer over de publicatie in het verslag van het Duurzaam beheer-seminar.

Golfbanen als stepping stones

Louise Bienfait, adviseur Duurzaam beheer/Ecoloog bij de NGF, legde uit hoe de golffederatie clubs en banen ondersteunt bij biodiversiteitsontwikkeling. Zoals ook al was vastgesteld in de online bijeenkomst in maart kunnen golfbanen een grote bijdrage leveren aan natuurversterking. Alle golfbanen bij elkaar beslaan 10.765 hectare en op elke golfbaan is zo’n 50 tot 60 procent van de ruimte geschikt voor natuurontwikkeling. De positieve rol van golfbanen is des te groter omdat golfbanen in veel gevallen stepping stones vormen tussen omliggende natuurgebieden.

Om golfbanen te begeleiden bij het beschermen en versterken van natuur is medio mei een nieuwe publicatie verschenen met de titel ‘Biodiversiteitsontwikkeling op golfbanen’. In de publicatie staan onder meer vier maatregelen waar golfbanen mee aan de slag kunnen: 1 natuurvriendelijke oevers, 2 mantel-zoomvegetatie, 3 bloemrijke graslanden, 4 natuurvriendelijk bosbeheer. De NGF-publicatie 'Biodiversiteitsontwikkeling op golfbanen' is te vinden op ngf.nl/biodiversiteitpublicatie.

Klik hier voor de presentatie van Louise Bienfait.

Waarom is biodiversiteit zo belangrijk?

Een van discussies in de workshop ging over de vraag hoe je als golfclub aan je leden en gasten goed uitlegt waarom biodiversiteit zo belangrijk is. Het antwoord op die vraag komt onder meer aan de orde in het eerste hoofdstuk van de publicatie Biodiversiteitsontwikkeling op golfbanen. Kort gezegd is biodiversiteit – de rijkdom aan soorten op de wereld – van levensbelang voor mens en planeet en zijn er drie redenen waarom golfbanen er vol op moeten inzetten. De eerste reden is dat golfclubs hierdoor bijdragen aan de oplossing voor een wereldwijd probleem: de afnemende biodiversiteit. Dit geeft Nederlandse golfbanen extra bestaansrecht in een land waar ruimte schaars is. Niels Dokkuma heeft in dit verband gesproken over de ‘license to operate’ in de eerste online bijeenkomst in samenwerking met NPHD, waarvan je hier een verslag vindt. Daarnaast trekt een golfbaan met een rijke, gebiedseigen biodiversiteit natuurlijke vijanden aan die plagen en ziekten kunnen voorkomen. Dat is een belangrijke voorwaarde voor pesticidevrij beheer en structurele speelkwaliteit. Tot slot: een rijke natuur trekt golfers aan. Natuurbeleving is een van de hoofdredenen waarom men golf speelt, zo blijkt ook weer een recente enquête over golfbaanonderhoud.

‘Golf- en Natuurclub’

Een van de andere discussies ging over de vraag in hoeverre natuur, recreatie en golfbanen samengebracht kunnen worden. Dat behelst ook de vraag in hoeverre golfclubs de natuur op hun baan kunnen delen met niet-golfers. Er was consensus dat het openstellen van golfterreinen tot een beter imago van golf zal leiden omdat niet-golfers dan zien wat golfbanen doen op het gebied van biodiversiteit. Het ideaal is veilige fiets- en wandelpaden over een golfterrein, maar niet elke golfbaan leent zich hiervoor.

Elke golfbaan kan natuurexcursies organiseren

Maar, zo was de consensus, elke golfbaan kan bijvoorbeeld wel natuurexcursies organiseren voor niet-golfers en schoolklassen. En elke golfbaan kan niet-golfers uitnodigen voor de jaarlijkse NGF Birdwatching Day. Vertegenwoordigers van Golfbaan Tespelduyn vertelden hoe zij dit idee vormgegeven hebben in de vorm van meerjaarlijkse natuurwandelingen. Een andere deelnemer vertelde dat hij heeft geopperd dat zijn golfclub de bestaande naam verandert in ‘Golf- en Natuurclub’. De deelnemers aan de workshop waren het eens dat er veel kansen liggen om waardering te winnen bij niet-golfers maar dat het ook nog steeds zaak is om de mindset van golfers te veranderen. Nog lang niet alle golfers zijn op de hoogte van de uitdagingen water en biodiversiteit, nog lang niet alle golfspelers staan achter het versterken van biodiversiteit op hun homecourse.

Wandeling door de baan

De bijeenkomst werd afgesloten met een wandeling door de baan onder leiding van Coen de Mooy, de hoofdgreenkeeper van Golfclub Rozenstein die ook de workshop had bijgewoond. De Mooy vertelde tijdens de excursie over maatregelen die tot een betere kwaliteit van het water en een hogere biodiversiteit hebben geleid. Deze verbeteringen zijn voortgekomen uit verkennende gesprekken tussen Golfclub Rozenstein en Hoogheemraadschap van Rijnland. Dat contact leidde al snel tot een vruchtbare samenwerking. Het is een partnership waar beide partijen baat bij hebben en een voorbeeld van een samenwerking die de NGF en Nationaal Park Hollandse Duinen aanbevelen.

Over NPHD

Lees meer over NPHD op de website nationaalparkhollandseduinen.nl.

Een ecozone op de baan van Golfclub Rozenstein waar de natuur beschermd wordt. Deze gebieden worden gemarkeerd met rode paaltjes met een groene kop om aan te geven dat het verboden speelzones zijn.