Best practices en succesverhalen
Onkruidbeheer
Op een aantal golfclubs in Nederland helpen vrijwilligers bij het verwijderen van onkruid. Op Golfclub Lauswolt bijvoorbeeld is er een 'onkruidploeg'. Op Facebook verscheen in oktober 2024 een bericht met deze tekst: "Daar gaat onze onkruidploeg weer de baan in! Nu wij nauwelijks meer pesticiden gebruiken, is het handmatig verwijderen van de vele ongewenste kruiden een grote klus geworden. Maar vele handen maken licht werk." GC Heelsum en de Noord-Nederlandse G&CC zijn andere voorbeelden van clubs waar vrijwilligers een handje helpen.
Natuur(beheer) laten zien
Golfclub Hooge Graven Ommen organiseerde in september 2024 een natuurwandeling "speciaal voor niet-golfers". Een goed initiatief: veel Nederlanders weten nog niet dat golfbanen grote natuurgebieden vormen die verantwoord beheerd worden.
Golfbaan Tespelduyn draagt de natuurwaarden op de golfbaan uit door enkele malen per jaar natuurwandelingen te organiseren, voor golfers en niet-golfers: "om u mee te laten genieten van al het geen dat bloeit en groeit op Tespelduyn". Verder wordt in de nieuwsuitingen van de baan aandacht aan de natuur op Tespelduyn besteed. Ook Golfpark Spandersbosch organiseert geregeld natuurwandelingen, voor leden en niet-leden.
De Provinciale Zeeuwse Courant schreef in juni 2023 over een lovenswaardige activiteit van De Goese Golf: "De golfbaan in Goes is normaal gesproken alleen toegankelijk voor golfers, maar op de langste avond van het jaar is hij bestemd voor wandelaars die willen genieten van het landschap."
Communicatie over het gebruik van pesticiden
Golfpark Spandersbosch speelde in augustus 2024 met een helder artikel in op toenemende kritische geluiden in de samenleving over het pesticiden-, water- en ruimtegebruik van golfbanen. Een fragment: "Hoe zit het eigenlijk met de ecologische voetafdruk van golfbanen. Nemen ze niet te veel ruimte in beslag, gebruiken ze niet te veel water? Op Spandersbosch werken wij hard aan een duurzame golfbaan. Daarmee dragen wij bij aan het welzijn van mensen in onze omgeving. Golfpark Spandersbosch maakt deel uit van het Goois Natuurreservaat (GNR). Met GNR zijn langjarige afspraken gemaakt over het beheer van de baan. Dat betekent dat op Spandersbosch niet met gif wordt gewerkt. Dat betekent dat de greens worden gesproeid met water uit de eigen vijver." Niet alleen de ecologische voetafdruk maar ook natuurontwikkeling en de gezondheidsvoordelen van golf worden geadresseerd. Lees het hele artikel, een goed voorbeeld van communicatie, op de website golfparkspandersbosch.nl.
Stakeholderscommunicatie
Een actie van Golfbaan Kralingen die navolging verdient: laat de positieve impact van je golfbaan zien aan je stakeholders. Golfbaan Kralingen vroeg ecoloog Joost den Houdijker in 2023 om Rotterdamse gemeenteraadsleden te vertellen over de ecologische voordelen van de baan. Lees meer op golfbaankralingen.nl.
In het artikel 18 tips hoe je met een stakeholdersdialoog samenwerking en draagvlak creëert staan nog meer best practices.
Natuurontwikkeling mede dankzij subsidie
Golfclub Zwolle boekt successen bij natuurontwikkeling op de baan, mede dankzij subsidies. "In 2021is de golfclub begonnen met de ontwikkeling van bloemrijk grasland. (...) De aanleg van deze gebieden is tot stand gekomen met subsidie van de provincie Overijssel. Ook in 2023 heeft de golfclub subsidie aangevraagd bij de provincie, ditmaal om een tweetal poelen bij hole 13 uit te baggeren, op te schonen en te vergroten naar minimaal 200 m2. De poelen worden geschikt gemaakt als leefgebied voor de kamsalamander." Lees meer in deze nieuwsbrief en in het artikel Subsidies.
Prise d'eau begon in 2018 met een natuurproject dat gesubsidieerd werd door de Provincie Noord-Brabant. Onder leiding van onder anderen de stadsecoloog van Tilburg is de biodiversiteit op de golfbaan versterkt. De golfbaan is op deze manier onderdeel van het natuurgebied Stadsbos013 geworden; Prise d’Eau is nu een ecologische verbindingszone tussen natuurgebieden.
De golfbaan openstellen voor wandelaars en fietsers
Op veel golfbanen is het mogelijk om een deel van het terrein op een veilige manier open te stellen voor wandelaars zodat ook niet-golfers van de natuur kunnen genieten. Golfclub De Dommel is een voorbeeld van een baan waar wandelpaden zijn gecreëerd. "Op deze manier kunnen we iets teruggeven aan mensen die in de buurt van de baan wonen", zegt de club.
Golfclub De Haar heeft bij de uitbreiding van 9 naar 18 holes een openbaar wandelpad rond de golfbaan aangelegd. De golfbaan ligt in het historische Zuiderpark van Kasteel De Haar. Dankzij het pad geniet ook het grote publiek van de natuur en charme van het Zuiderpark.
Op Landgoed en Golfbaan Tespelduyn is een openbaar uitkijkpunt gerealiseerd zodat niet alleen de golfers maar ook wandelaars en fietsers kunnen genieten van de mooie uitzichten die de golfbaan biedt. Het kijkt uit op de bollenvelden, de duinen en het nabijgelegen Landgoed Keukenhof.
Noordwijk betaalt mee aan uitkijkpunt bij Tespelduyn https://t.co/blonF8Cq3L
— Leidsch Dagblad (@leidschdagblad) February 2, 2021
Teemarkers, bankjes en schuilhutten van eigen hout
Sommige golfclubs maken hun teemarkers van hout dat van de eigen baan komt. Een buitenlands voorbeeld is Golf Club Sion in Zwitserland. Op de Twentsche Golfclub is een 'klusploeg' actief - een team vrijwilligers - die allerlei klusjes en reparaties uitvoert. Het scheelt de club geld en verbindt de leden. De klusploeg heeft ook vier houten schuilhutten, geschonken door een sponsor, in elkaar gezet. Het hout komt van de eigen locatie en de dakbedekking komt van het oude clubhuis (lees hier meer). Staatsbosbeheer heeft een eigen 'meubellijn'; bankjes en picknicktafels worden gemaakt van Hollands hout uit eigen bossen.
Greenkeepers werven
Golfbaan Bentwoud gebruikt alternatieve methodes in een poging mensen te interesseren voor het vak greenkeeping. De golfbaan nodigde in maart 2023 een groep studenten van de Boskoopse hoveniersopleiding uit. "Afgelopen maandag liepen ze mee met de greenkeepers van Bentwoud. Directeur Carla Prins-Laban: "Er is een groot tekort aan greenkeepers. We willen mensen graag vertellen wat het werk inhoudt en hen de liefde voor het vak overbrengen." Lees meer op de website van Rodi.
Natuurervaringen delen met informatieborden
Golfpark Spandersbosch heeft een bord waarop foto's van dieren en planten worden opgehangen. Het zijn foto's gemaakt door leden: zij worden aangemoedigd om natuurfoto's te mailen naar het secretariaat. De mooiste foto's worden geprint en opgehangen (lees meer op sustainable.golf). Ook de Zuid-Limburgse G&CC Wittem laat met natuurborden zien wat ze doet op het gebied van duurzaam beheer.
Op Golfclub Holthuizen hebben leden een schilderij gemaakt waarop het wild in de baan wordt afgebeeld (lees hier meer).
Golfclub Holthuizen in the Netherlands provides us with this week's #WildlifeWednesday OnCourse Highlight. What a talented group of volunteers!
— GEO Foundation for Sustainable Golf (@sustainablegolf) November 27, 2019
We'd love to see the wildlife on your course - just @ us or upload your Highlights if you've already joined OnCourse.#sustainablegolf pic.twitter.com/Rh04pa38fX
De Edese Golfclub Papendal heeft posters ontwikkeld om leden en gasten te informeren over duurzaam golfbaanbeheer en de natuur in de baan. Bijvoorbeeld een poster 'Geschiedenis', 'Paddenstoelen en planten', 'Vogels op de baan' en 'Vlinders en andere insecten'. Ook de poster 'Machines in de baan' is informatief. De posters zijn te vinden op de website edesegcpapendal.nl.
Watermanagement
Het Steunpunt Monumenten en Archeologie Noord-Holland heeft lof voor de "zonneweide op technisch water" die op de golfbaan van de Texelse is ontwikkeld. Exploitatiebedrijf de Krim creëerde eerst een irrigatiebassin voor beregeningswater. Toen bleek dat er dagelijks veel water verdampte, ontstond het idee om een drijvende zonneweide te installeren. Lees meer op de website steunpunterfgoednh.nl.
Bij het KLM Open van 2023 heeft de WaterBank ruim 30.000 liter kwalitatief geschikt restwater aan Bernardus Golf geleverd. De verbinding met de aanwezige reststromen is op een duurzame manier gemaakt en door deze eenvoudige verbinding is ruim 30.000 liter grondwater bespaard gebleven voor het irrigeren van de golfbaan (lees hier meer).
Prise d’eau Golf begon in 2021 een samenwerking met De Waterbank. In dat jaar is een 'waterzak' op het terrein geplaatst Het doel van de samenwerking is: restwater slim hergebruiken (lees meer op GOLF.NL). De Waterbank is een coöperatieve vereniging bestaande uit publieke en private partijen, die zich als doelt stelt om de waterbalans terug in evenwicht te brengen.
Natuuroverzicht op de clubwebsite
Golfclub Anderstein heeft dankzij de inzet van leden en werkgroepen een zeer volledig overzicht van de flora en fauna op de baan. Anderstein-lid (en IVN-natuurgids) Kees van Rijsbergen heeft er foto's van gemaakt. Het fraaie overzicht is geplaatst op het openbare deel van de clubwebsite zodat iedereen er toegang toe heeft.
Golfcentrum De Batouwe ontwikkelde al in 2016 een aparte website waarin alle gegevens over GEO-certificering worden verzameld: batouwenatuur.nl. De website kostte weinig geld omdat veel webdesigners gratis meewerkten. De ontwikkeling van de site werd als een zeer leerzaam proces ervaren (lees meer op golf.nl).
Samenwerking met maatschappelijke organisaties
De Drentse Golfclub De Gelpenberg werkt sinds 2021 samen met de Joost Luiten Foundation. Joost Luiten Foundation heeft als doelstelling kinderen met een afstand tot de golfsport in staat te stellen (vaker) te golfen. Deze afstand tot golf kan fysiek, geestelijk en/of materieel zijn. De Gelpenberg en de stichting geven kinderen in de gemeente Coevorden de kans geven om op een leuke en laagdrempelige manier kennis te maken met de golfsport.
Zonnepanelen
Golfbaan Dirkshorn plaatste in 2020 102 zonnepanelen op het dak van de driving range. "Daarmee kan in de toekomst een deel van de benodigde energie worden opgewekt. Naast de milieu-aspecten verlagen we als club onze jaarlijkse energierekening aanzienlijk." Ook zijn er laadpalen voor elektrische auto's geplaatst (lees hier meer).
Golfclub Anderstein plaatste in 2020 168 zonnepanelen op de machineloods. Elektrische greenkeepermachines en golfkarren worden nu opgeladen met "eigen" stroom. Nieuwsblad De Kaap berichtte in mei 2020 bericht over duurzaam beheer op de 27-holes baan.
Begrazing door schapen
Veel golfclubs laten delen van de golfbaan begrazen door schapen. Voorbeelden hiervan zijn de Lochemse Golfclub en de Drentse Golfclub De Gelpenberg. Begrazing door schapen maakt de rough schraler en draagt bij aan meer biodiversiteit. Bovendien worden golfballen in de rough gemakkelijker gevonden en vinden leden en gasten het heel mooi.
De Koninklijke Haagsche en Noordwijkse Golfclub zetten dezelfde kudde in voor begrazing van de rough. De schapen zorgen er onder meer voor dat de duindoorn niet te dominant wordt. Robin Smithuis filmde in 2020 de verhuizing van de kudde van de Haagsche naar de Noordwijkse.
Biodiversiteit en samenwerking met natuurorganisaties
De eigenaren van Golfbaan Het Woold en de vereniging werken nauw samen met natuurwerkgroep IVN Het Woold. Dankzij deze samenwerking wordt de natuur op het golfterrein elk jaar uitgebreid. Golfvereniging Het Woold presenteerde in 2021 het "Project Biotoopverbetering IJsvogel en Vleermuis en overige soorten". Vrijwilligers hebben daarbij een grote rol gespeeld. Lees meer in Peelbelang, in het Eindhovens Dagblad, in het Nederland Dagblad en in een golfbijlage van het AD. Bekijk ook de presentaties van Het Woold in de GEO-bijeenkomst van augustus 2021.
Niet maaien maar zaaien: natuur op de golfbaan https://t.co/hMTItCvOFw
— De Stentor (@De_Stentor) September 3, 2021
Golfbaan Stippelberg werkt samen met een team van IVN Gemert-Bakel. Dit team helpt bij het tellen van het aantal plantensoorten.
Golfclub Almkreek en de natuurbeschermingsvereniging Altenatuur werken samen. Een van de doelen van de samenwerking is om een diversiteit aan vogels aan te trekken en te behouden. Een ander doel is "communicatie over de bijzondere natuurwaarden op en rond de golfbaan".
Golfclub De Semslanden sloot in 2019 een samenwerking met Landschapsbeheer Drenthe en de provincie Drenthe om maaisel te verspreiden van terreinen in Drenthe waar allerlei bijzondere kruiden groeien. Hiermee vergroot Golfclub De Semslanden de soortenrijkdom op de golfbaan.
Dankzij duurzaam beheer bevordert Golfclub Zwolle wasplaten (graslandpaddenstoelen). "Vergeleken met andere groeiplaatsen van wasplaten in Zwolle is de golfbaan samen met de begraafplaats Kranenburg qua soortenrijkdom een relatieve toplocatie", berichtte naturetoday.com in november 2020.
Duurzaam beheer bevordert diversiteit van paddenstoelen op golfbanen https://t.co/qb4q1O4PWr pic.twitter.com/oeT65yrJOJ
— NatureTodayNL (@NatureTodayNL) November 4, 2020
De Oosterhoutse Golfclub stimuleert door verschillende maatregelen, waaronder de aanleg van nieuwe waterpoelen, de levensomstandigheden van salamanders.
This week's #WildlifeWednesday comes from @Oosterhoutse in the Netherlands where the numbers of Small and Northern Crested Newts were boosted in the course's ECO Zone through careful management. #SustainableGolf #Newts pic.twitter.com/8QncB3urlG
— GEO Foundation for Sustainable Golf (@sustainablegolf) April 1, 2020
De golfregels bieden kansen om de doorstroming in de baan te verbeteren en de biodiversiteit te verhogen: lees hier meer.
Adviseurs inschakelen
Goed advies van deskundigen inwinnen is belangrijk. Bijvoorbeeld bij het inzaaien van kruiden- en bloemenmengsels. Golfclub De Compagnie gebruikte eerst standaard bloemenmengsels, maar die zorgden voor vergrassing. In 2022 is een adviesbureau ingeschakeld en dat levert de golfclub veel op. Lees meer op heem.nl.
Samenwerkingen met Meer Bomen Nu
Golfclub Anderstein werkt samen met Meer Bomen Nu, een initiatief van MEERGroen, Caring Farmers en Urgenda. Door bomen te planten, willen deze organisaties een bijdrage leveren aan biodiversiteitsherstel. Vrijwilligers van Meer Bomen Nu en de golfclub hebben in februari 2024 een dag lang zaailingen uit de heide gegraven zodat ze verplaatst kunnen worden naar betere plekken. In totaal zijn ruim 600 bomen en struiken geoogst. Het werk is extra waardevol omdat de heide gebaat is bij het verwijderen van zaailingen.
Golfclub Zwolle heeft in 2022 en 2021 jonge bomen geschonken aan Meer Bomen Nu. Het ging om jonge bomen uit de ecogebieden op de baan van GC Zwolle. Vrijwilligers van de club haalden de bomen uit de grond. Lieke Geene van Urgenda en coördinator van het initiatief Meer Bomen Nu: "Deze circulaire manier van werken is nieuw en krijgt steeds meer voeten aan de grond. Kwekers kunnen onvoldoende bomen leveren voor alle klimaatdoelstellingen, maar de natuur levert genoeg. Ook in buitenland kijkt men inmiddels naar Nederland hoe wij hier samen met vrijwilligers gebruik maken van de kracht van de natuur." Meer informatie: meerbomen.nu.
De strijd tegen plastic afval
Steeds meer Nederlandse golfbanen strijden tegen single-use plastic en stimuleren dat leden en bezoekers herbruikbare waterflessen gebruiken. Lees hier meer.
Herstel van erfgoed
Golfclub Zeegersloot herstelde in 2015 een onbruikbaar geworden windwatermolen in ere. Niet alleen om op energiekosten te besparen, maar ook de "GEO"-belofte waar te maken om het poldergebied zoveel mogelijk in oorspronkelijke staat te houden of te herstellen.
Een oude windwatermolen is door @zeegersloot in ere hersteld - https://t.co/zXqGc6kkrW. pic.twitter.com/JNmCs4Mncm
— GOLF.NL ⛳️ (@Golfnl) October 31, 2015
Proefgreen op de baan
De Sallandsche Golfclub ‘de Hoek’ herstelde in 2016 een oude green om deze als proefgreen te gebruiken. Op de green worden verschillende innovatieve technieken en vernieuwende grassen getest.
Hulp van vrijwilligers bij baanonderhoud
Gofbaan Bentwoud hield in 2022 voor het tweede jaar op rij een 'Divot Day'. Ditmaal meldden zich zo'n zestig vrijwilligers aan om te helpen bij het vullen van divots in de baan met een mengsel van zand en graszaad. In ruil voor hun hulp kregen de vrijwilligers na afloop een drankje en snack van de golfbaan.
Op Golfclub De Dommel is in 2021 een hole-adoptieplan in het leven geroepen om leden te motiveren beter voor hun baan te zorgen. Het hole-adoptieplan wordt uitgelegd in een helder document met een positieve toon (lees het document hier) en met golfprofessional Wouter de Vries zijn een paar filmpjes gemaakt waarin uitgelegd wordt hoe je op de juiste manier pitchmarks herstelt, bunkers aanharkt en plaggen teruglegt. Lees hier meer over een hole-adoptieplan.
Op Golf Duinzicht helpt een groep 70-plussers de greenkeeper met duurzaam beheer en GEO-klussen.
Onder de kop Golfers@work riep de Nieuwegeinse jaarlijks leden op om mee te helpen bij een voorjaarsschoonmaak: zwerfvuil verzamelen, holeborden en terrassen schoonmaken, takenrillen aanvullen, nesten schoonmaken, bloembakken opnieuw vullen - en nog veel meer.
Communicatie over zorg voor de baan
Om het aantal ongerepareerde pitchmarks te reduceren, is het noodzakelijk om spelers voortdurend te wijzen op het belang van pitchmarkherstel. De Oosterhoutse Golfclub verzond begin 2022 een nieuwsbrief die geheel gewijd was aan pitchmarks. Het is belangrijk om goed uit te leggen waarom pitchmarks hersteld moeten worden:
- gebeurt het niet, dan ontstaan er oneffenheden op de green;
- nog erger is dat niet gerepareerde pitchmarks tot meer ongewenst straatgras en onkruid op de greens leidt, straatgras en onkruid vestigen zich heel gemakkelijk in de niet gerepareerde kuiltjes;
- het kan ook gebeuren dat de verhoogde rand van een niet gerepareerde pitchmark bij een volgende maaibeurt 'kaal' gemaaid wordt.
Vogelvriendelijk beheer
Golfpark Spandersbosch is actief met het plaatsen van nestkasten en legde in 2022 een ijsvogelwand aan. "Dankzij advies van onze ijsvogelgoeroe is er al enkele keren een ijsvogel waargenomen." De golfbaan zorgt ook voor goede communicatie: in een artikel op golfparkspandersbosch.nl werd het hoe en waarom uitgelegd.
De Herkenbosche heeft in de winter van 2020-2019 meer dan 100 vogelnestkasten opgehangen. Het doel hiervan is om de populatie van spreeuwen en mezen te laten groeien. Spreeuwen zijn een "natuurlijke" bestrijder van engerlingen en mezen bestrijden de processierups.
Met een actie onder de kop "Tweede huis te koop op Golfbaan Midden-Brabant" stimuleerde de golfclub de verkoop van vogelhuisjes, nestkastjes voor spreeuwen om precies te zijn. Ook Golfclub Zeegersloot organiseerde een actie "Tweede huis op de golfbaan".
Golfclub Gaasterland vond in 2021 binnen korte tijd een grote groep sponsors voor nestkasten. Die trekken vogels aan die natuurlijke bestrijders zijn van de eikenprocessierupsen en emelten. De vogelhuisjes zijn voorzien van de naam van de schenker en worden gemaakt door mensen met een beperking. Dat gebeurt via de lokale JP van den Bentstichting.
Dankzij duurzaam beheer en adviezen van Vogelbescherming Nederland trekt de Zuid-Limburgse Golf & Country Club Wittem meer vogelsoorten.
De Amsterdamse Golfclub legde in 2019 eendenkooien aan. Dit werd gedaan door Stichting Het Eiland in opdracht van Haven Amsterdam en de Gemeente Amsterdam.
For #WildlifeWednesday this week, we're checking in at GEO Certified Amsterdamse Golf Club in the Netherlands and highlighting what they're doing to encourage more ducks to make a home on the course.
— GEO Foundation for Sustainable Golf (@sustainablegolf) December 18, 2019
What's your course doing to foster nature? #sustainablegolf #GEOCertified pic.twitter.com/B6D0zNMKGJ
De Twentsche Golfclub werkte in 2019 mee aan een onderzoek door de Radboud Universiteit Nijmegen naar de afname van insecten (pagina 15 en 16). De club kwam er hierbij achter dat mussen zich ook voeden met engerlingen. Met nestkasten wordt het aantal mussen gestimuleerd.
Golfclub Golfresidentie Dronten installeerde in 2015 in samenwerking met de Stichting Kerkuilengroep Nederland een kerkuilenkast in de baan. Het doel was om de kerkuil op de baan te krijgen.
Golfbaan De Voortwisch schonk zorgboerderij Den Olden Gaorden zonnebloemen. In ruil daarvoor kreeg de club nestkasten.
De jaarlijkse NGF Birdwatching Day op golfbanen is een goede manier om golfers en de buitenwereld bewust te maken van de grote vogelpopulatie en prachtige natuur op golfbanen. Lees hier meer.
Communicatie over GEO
Golfclub Rozenstein gaf in 2016 een digitaal magazine waarin de leden uitleg krijgen waarom de club kiest voor "golf in een duurzame omgeving". De GEO-special bevat achtergrondverhalen en is kleurrijk geïllustreerd met veel foto’s van flora en fauna.
In 2015 organiseerde Golfcentrum De Batouwe een wedstrijd met als doel om duurzaam beheer onder de aandacht te brengen. Op bijzondere plekken in de baan waren tijdelijke informatiebordjes geplaatst, bijvoorbeeld bij de oeverzwaluwwand, bijenkasten en beschermde planten. Leden van de GEO-commissie gaven in het clubhuis informatie over GEO en presenteerden het boek Vogels en golfbanen.