“GEO is teamwerk”
27 oktober 2019
Op weg naar GEO-(her)certificering werken golfclubs met de nieuwe GEO-portal OnCourse Nederland (getoncourse.golf) die in het voorjaar van 2019 is gelanceerd. Certificering levert nu een nog waardevoller duurzaamheidskeurmerk op: de golfbaan en club voldoen niet alleen aan de internationale GEO-criteria maar ook aan relevante nationale wet- en regelgeving (bijvoorbeeld de nieuwe Wet natuurbescherming).
De Groene Ster heeft OnCourse als eerste Nederlandse golfclub met succes afgelegd. Eind september 2019 ontving de club het certificaat van de GEO Foundation. Voor de derde maal. De eerste GEO-certificering van De Groene Ster was in 2013, de tweede in 2016. De hercertificering van De Groene Ster is geldig tot 2024. Een groot voordeel van getoncourse.golf, want na een eerste certificering via de nieuwe portal OnCourse Nederland is het certificaat net als vroeger drie jaar geldig, maar de geldigheidsduur bij een hercertificering is verlengd van drie naar vijf jaar - mits de portal jaarlijks wordt bijgehouden.
Een bezoek aan De Groene Ster leert wat er voor nodig is om te voldoen aan de eisen van het herijkte duurzaamheidskeurmerk: een goed team en steun van het bestuur. Op De Groene Ster werkte dat team onder de naam 'GEO-commissie', waarbij Pieter Beintema als voorzitter de regie heeft. Coaching van deze commissie geschiedde door Ronald Buiting, directeur van het landschapsadviesbureau Buiting in Dieren.
"Je komt er al snel achter dat GEO véél meer is dan enkel flora en fauna. Het is een duurzaamheidscertificaat dat alle zaken op en om een golfclub raakt."
"We zijn ons na een eerste sessie bij Ronald Buiting eerst eens gaan beraden hoe we alles wat er over ons werd uit gestort konden gaan omzetten in actie", vertelt voorzitter Beintema. "GEO-commissieleden Peter Slot en Ed van ’t Westende hebben daartoe een soort secretariaat opgetuigd. Peter Slot heeft het toenmalige systeem Buiting 'vertaald' in een Excel-bestand, met een overzicht van opdrachten op de diverse terreinen, zoals milieu, natuur, etcetera, waarvan vervolgens de actiepunten weer over de commissieleden verdeeld konden worden. Samen met Ed van ‘t Westende zijn op die manier vele documenten verzameld en bestudeerd en als onderbouwing opgeslagen in het systeem. Dat heeft menig uurtje gekost aan lezen, vragen om verbeteringen van de onderbouwing en uploaden in het toenmalige Buiting-systeem en later opnieuw met hulp van Buiting Advies in het OnCourse programma."
De GEO-commissie van De Groene Ster bestaat uit zes leden - “Onmisbare commissieleden”, zoals Beintema ze noemt – en ieder van hen heeft een eigen 'portefeuille'. “Een van ons, Foppe Oreel, richt zich bijvoorbeeld voornamelijk op het thema Milieu waar ook energie onder valt, van onderzoek naar zonnepanelen tot de riolering”, vertelt Beintema. “En om een ander voorbeeld te geven: met onze hoofdgreenkeeper Erik van der Laan, die ook lid is van de commissie, zijn we gezegend met een vogelaar. Voor of na zijn werk is Erik ook nog bezig met zijn tuin van 75 hectare zoals we hier zeggen. Dan gaat hij bijvoorbeeld scholeksters vangen om ze te ringen zodat hij meer over hun gedrag kan leren. En commissielid Ben Ruijs heeft zijn gewaarde inbreng door een grote kennis van de golfwereld en de voorschriften en regels van de overheid."
“We hebben het met elkaar gedaan”
Beintema en Slot waren relatief onbekend met het duurzaamheidstraject in golf toen ze enkele jaren geleden tot de GEO-commissie toetraden. Beintema werd 'regisseur' en stemde ook af met externe partijen zoals de gemeente en de provincie. En met Ronald Buiting van landschapsadviesbureau Buiting, die de commissie als begeleider in de hand had genomen. “In het begin weet je weinig”, zegt commissielid Slot. “Wij hebben daarom drie jaar geleden een cursus bij Buiting gevolgd. Je komt er al snel achter dat GEO véél meer is dan enkel flora en fauna. Het is een duurzaamheidscertificaat dat alle zaken op en om een golfclub raakt. Van de beregening tot de nabijheid van Natura2000-gebieden tot het uitfaseren van pesticiden. Als je begint met GEO vraag je je af waar je wat kunt vinden en wie wat weet. Het blijkt dat veel mensen in de vereniging wel iets weten, maar je moet al die informatie vinden en verzamelen en opslaan."
"Wat we van Buiting hebben meegekregen is dat je op elk van de verschillende gebieden niet alleen aangeeft hoe je ervoor staat, maar dat je dat dan ook hard moet kunnen maken met verschillende gegevens", aldus GEO-comissielid Slot. "Dat kunnen keuringsrapporten zijn van een vloeistofdichte vloer, overzichten van het elektriciteit en -watergebruik, maar op het gebied van natuur ook de inventarisatie van flora en fauna en een boomonderzoek (Virtual Tree Assessment) en het bewijs dat er op basis van hetgeen aangetroffen is ook werkprotocollen zijn ingericht. Als je dat gewoon systematisch doet kom je een heel eind, weet je waar je staat, welke succesjes er al geboekt zijn en waar je nog verbeteringen wilt realiseren."
"De portal OnCourse Nederland dwingt clubs veel dingen zelf te doen. Dat is positief, het creëert bewustwording."
Volgens Beintema moet een GEO-team bestaan uit enkele personen die de kar van de deeltrajecten trekken, leden die zich verdiepen in de materie en leden die de organisatie kennen. Hoe goed dat team ook is, hoe goed de rollen ook verdeeld zijn, volgens Beintema heeft een club op weg naar certificering ook een begeleider nodig – zoals De Groene Ster die in Ronald Buiting vond. “Iemand die kijkt of alles goed gaat.” Dat botst volgens de GEO-commissie van De Groene Ster niet met een kerngedachte achter GEO-certificering: dat een vereniging zelf het OnCourse-proces doorloopt, dat verduurzaming inherent aan de organisatie wordt. Slot: “Bewustwording in de organisatie is inderdaad heel belangrijk. En de nieuwe portal OnCourse Nederland helpt daarbij, de portal dwingt clubs veel dingen zelf te doen. Dat is positief, het creëert bewustwording. Maar in het begin weet je bijvoorbeeld niet waar je moet vinden of het golfterrein in of in de buurt van een Natura2000-gebied ligt. Je leert dan van de begeleider dat dit te vinden is op de website golfbaandataviewer.nl.”
Beintema: “GEO is een leerproces en je moet het inderdaad als club zelf oppakken. Wij hebben een fantastisch team en hebben het met elkaar gedaan. Maar Buiting nam ons aan de hand. Ik zie hem als een coach bij het doorlopen van OnCourse Nederland en ik denk dat elke club baat heeft bij een coach. Bij voorkeur zou ik zien dat de NGF de begeleidende rol op zich neemt en een dergelijke GEO-coaching door twee of drie personen aanbiedt aan alle clubs. Het zou de clubs in mijn ogen veel geld besparen. Ik heb hier in 2016 al voor gepleit in een brief aan de NGF en in een gesprek, met als voorstel dat de nationale GEO-coaching gefinancierd wordt door de NGF-bijdrage van iedere golfer met 1 euro te verhogen. Dus voor 1 euro per jaar iedereen op een duurzame golfbaan!”
De NGF begeleidt de clubs nu met informatiebijeenkomsten en workshops waarin de werking van OnCourse Nederland wordt toegelicht, maar Slot en Beintema pleiten voor meer begeleiding. Slot: “Het pleidooi hangt ook samen met het feit dat het gedrag en de wensen van golfers veranderen en dat er al heel veel afkomt op Nederlandse golfclubs.” Beintema: “Het pleidooi blijft actueel. Het is voor de golfsport belangrijk dat we zo veel mogelijk clubs met een duurzaamheidskeurmerk hebben.”
Rugdekking van het bestuur
Volgens GEO-commissievoorzitter Beintema is er naast een goed team nog een belangrijk voorwaarde op weg naar certificering: een bestuur dat het GEO-team rugdekking geeft. Beintema: “Ons bestuur zei: ‘We gaan er voor.’ Dat is belangrijk.” Ook is het belangrijk dat een van de bestuursleden “GEO” in zijn of haar portefeuille heeft, dat de GEO-commissie een contactpersoon bij het bestuur heeft. Op De Groene Ster is dat nu voorzitter Jan Geertsma.
“GEO is in ons bestuur een enorm bewustwordingsproces geweest”, zegt Geertsma. “Wij willen als bestuur op alle gebieden een grote professionaliseringsslag maken, niet alleen op het gebied van duurzaamheid. Een golfclub is anders dan een normaal bedrijf, omdat je met een verenigingsstructuur en vrijwilligers te maken hebt, maar een golfclub is toch een bedrijf. We verkeren in de gezegende omstandigheid dat we een geweldige GEO-commissie hebben en dankzij deze commissie hebben we in elk geval op het gebied van duurzaamheid al een professionaliseringsslag gemaakt.”
"De positieve gevolgen van duurzaam beleid: die kun je laten zien."
Voorzitter Geertsma meent ook dat GEO tot de verantwoordelijkheid van een van de bestuursleden moet behoren. “Pieter en Peter gaan de GEO-commissie binnenkort verlaten. Het GEO-beheersysteem OnCourse Nederland borgt continuïteit van duurzaam beheer, maar het is aan het bestuur om vrijwilligers te vinden die het goede werk van Pieter en Peter voortzetten.”
Niet alleen nauw contact met het bestuur belangrijk, ook het contact met andere commissies en met name de baancommissie. Op De Groene Ster valt de GEO-commissie tot nu toe formeel onder de baancommissie. “Ik vind deze structuur ideaal,” zegt Beintema, “maar je hebt ook te maken met mensen met vaak een beperkte tijd voor dit vrijwilligerswerk.” Slot: “Met een goede structuur kun je de continuïteit van duurzaam beheer borgen, maar het gaat vooral om menselijke contacten: dat een commissievoorzitter eens aanschuift bij overleg van een andere commissie, dat notulen gedeeld worden met andere commissies. Er ligt veel verantwoordelijkheid bij de verschillende commissievoorzitters.”
Communicatie
Het bestuur en de GEO-commissie van De Groene Ster stoppen veel tijd en energie in het informeren van leden, gasten en de buitenwereld over duurzaam beheer. Van informatieborden in de baan tot nieuwsberichten en achtergrondinformatie op de clubwebsite tot persberichten voor lokale media. “Maar dat moet nog beter”, zegt voorzitter Geertsma. “Op allerlei gebied moeten we beter uitdragen wat we als club zijn en doen, en we moeten zeker ook vertellen over ons duurzaam beheer. Golfers en bestuurders zijn zich lang niet altijd bewust wat GEO inhoudt. Veel GEO-elementen zijn oninteressant voor leden of gasten, maar GEO heeft allerlei consequenties die wel interessant zijn. Bijvoorbeeld een grotere biodiversiteit in de baan als gevolg van ons handelen. De positieve gevolgen van duurzaam beleid: die kun je laten zien. Ik heb als grote wens om de regionale pers te vertellen en te laten zien wat we hier allemaal doen. Maar pers uitnodigen voor de uitreiking van een GEO-certificaat, dat is niet interessant voor de media. We moeten vooral vertellen en laten zien wat de goede gevolgen zijn van ons duurzame beleid.”
"Dankzij de GEO-commissie en OnCourse Nederland zijn we binnen een vrijwilligersorganisatie sterk geprofessionaliseerd"
Dat kan ook aan de golfers niet goed genoeg verteld worden, daarover zijn bestuur en GEO-commissie het eens. “En golfers moeten ook geïnformeerd worden over andere consequenties die GEO kan hebben”, zegt Geertsma. “Stel dat we niet meer mogen of niet meer willen beregenen, dan heeft dat gevolgen voor de kleur van de baan. En als bijvoorbeeld besloten wordt om alle vuilnisbakken in de baan te verwijderen of het roken in de baan te verbieden, dan moet je de redenen daarvoor heel goed uitleggen. Goede communicatie over deze zaken is heel belangrijk. We hebben een marketing- en communicatiecommissie maar om de communicatie te verbeteren denken we ook na over het vormen van een goede clubredactie.”
Trots
Met de uitreiking van een nieuw GEO-certificaat houdt het werk niet op, maar het is wel een goed moment om even stil te staan wat de club bereikt heeft. “Ik ben trots dat we door het doorlopen van het GEO-traject ons informatiesysteem rond hebben, dat het er staat voor de club en onze opvolgers”, zegt GEO-commissievoorzitter Beintema. Commissielid Slot is het hier helemaal mee eens: “Het is mooi dat er nu een systeem is, dat we ‘onze bedrijfsgegevens’ verzameld hebben, en dat dit systeem stap voor stap uitgebreid kan worden. Ik denk bijvoorbeeld aan het installeren van zonnepanelen.” Clubvoorzitter Geertsma: “Waar ik het meest trots op ben is dat we dankzij de GEO-commissie en OnCourse Nederland binnen een vrijwilligersorganisatie sterk geprofessionaliseerd zijn. We hebben een hoog niveau gehaald.”