Verbod op gebruik van pesticiden weer van kracht
22 juli 2022
Voor een beter begrip van de huidige situatie gaan we terug in de tijd. Halverwege dit bericht lichten we toe wat nu geldt voor golfbaanbeheerders.
Tot 24 november 2020
Al sinds 2016 is professioneel gebruik van pesticiden buiten de land- en tuinbouw verboden, maar er gold voor sportvelden nog een algehele uitzondering op het gebruiksverbod. Die uitzonderingsregeling (vastgelegd in de ‘Regeling gewasbeschermingsmiddelen en biociden’) werd per 1 april 2020 aangescherpt. Deze aanscherping hield in dat er voor golfbanen die pesticiden gebruiken alleen nog strikt noodzakelijke uitzonderingen golden voor een beperkt aantal plagen, ziekten en onkruiden en alleen als de golfbaan eerst voldeed aan geïntegreerde gewasbescherming (IPM). Voor golfbaanbeheerders gold op basis van de uitzonderingsregeling deze tabel.
Van 24 november 2020 tot 8 juli 2022
Op 24 november 2020 stelde het gerechtshof Den Haag vast dat er onvoldoende wettelijk grondslag was voor het verbod op het professioneel gebruik van pesticiden buiten de landbouw. De aanleiding voor dit arrest was een rechtszaak die was aangespannen door belangenbehartigers van bedrijven die pesticiden produceren voor de Nederlandse markt.
Het gerechtshof deed geen uitspraak over de wenselijkheid van pesticidegebruik, het hof stelde alleen maar vast dat het gebruiksverbod een wettelijke grondslag ontbeerde. Maar de uitspraak had als consequentie dat het professioneel gebruik van toegelaten pesticiden weer was toegestaan - mits daarbij de voorschriften van het etiket werden nageleefd.
In december 2020 heeft de Golfalliantie (NGA-NVG-NGF) de uitspraak van het gerechtshof Den Haag toegelicht. De Golfalliantie wees erop dat de juridische streep door het gebruiksverbod van korte duur zou zijn, omdat de overheid vasthoudt aan de koers die de afgelopen jaren is ingeslagen: het gebruik van pesticiden op sportvelden tot nul terugdringen. Dit politieke besluit heeft namelijk een sterke maatschappelijke basis: de maatschappij wil bescherming van waterkwaliteit en een veilige sportomgeving.
Na de uitspraak van het gerechtshof Den Haag op 24 november 2020 heeft de overheid twee stappen genomen.
- De Nederlandse staat heeft cassatie ingesteld tegen tegen het arrest van het gerechtshof Den Haag. (Dit heeft geleid tot de vernietiging van het arrest door de Hoge Raad op 8 juli 2022 en hiermee is het gebruiksverbod buiten de land- en tuinbouw per 8 juli 2022 weer van kracht.)
- De staat heeft intussen ook gewerkt aan een wijziging van de Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden die het gebruiksverbod definitief zal verankeren in de wetgeving. Over dit wetsvoorstel wordt naar verwachting over enkele maanden gestemd.
En nu? Wat moeten golfbaanbeheerders weten?
De vernietiging van het arrest van het gerechtshof Den Haag door de Hoge Raad betekent dat het wettelijke verbod op het professioneel gebruik van pesticiden buiten de landbouw opnieuw (per 8 juli 2022) van kracht is. Voor golfbanen geldt daarom op basis van de uitzonderingsregeling opnieuw deze tabel.
Uit de tabel is op te maken dat golfbaanbeheerders op basis van de uitzonderingsregeling – en na toepassing van IPM - alleen nog maar mogen bestrijden tegen specifieke schimmelziekten, onkruiden en insecten op bepaalde plekken op golfbanen. Als er na toepassing van IPM bestreden mag worden tegen specifieke schimmelziekten, onkruiden en insecten, dan worden deze plekken “uitgezonderde oppervlakken” genoemd. Groeiregulatoren mogen in z’n geheel niet meer gebruikt worden op golfbanen.
- Waar in de tabel ‘nee’ staat, mogen geen pesticiden worden gebruikt, ook niet de producten die nog door het Ctgb zijn toegelaten.
- Waar ‘ja’ staat, mag voor wat betreft schimmelziekten het gehele uitgezonderde oppervlakte behandeld worden (100% per jaar van de greens, fringe/collar, foregreen/apron).
- Bij insecten en onkruiden geldt waar ‘ja’ staat aangegeven een totale oppervlaktelimiet van maximaal 20% per jaar specifiek voor de benoemde plagen en onkruiden. Het oppervlakte is daarbij het totaal uitgezonderde oppervlakte betreffende kortgras (dus niet het totaal beheerde areaal van het golfterrein) wat hieronder valt.
- Dus bijvoorbeeld: als de omvang van het uitgezonderde speloppervlak op een bepaald golfterrein (het totale beheerde terrein is bijvoorbeeld 47 hectare) in totaal 15 hectaren bedraagt (van fringe/collar tot en met mantained-rough), mogen per jaar tegen de genoemde onkruiden op ten hoogste 3 hectaren (20% van 15 hectaren) herbiciden worden toegepast.
- Voor (delen van) golfterreinen die in het kader van renovatie of grootschalig onderhoud opnieuw zijn ingezaaid, is van toepassing: in jaar 1 geen toepassing van herbiciden, in jaar 2 of 3: eenmalig 100% voor zover noodzakelijk.
- Een herbicide tegen ridderzuring moet pleksgewijs, gericht op het onkruid, worden toegepast.
Het kan niet genoeg benadrukt worden dat IPM voorwaardelijk is voor de uitzonderingsgevallen. Om golfbanen en -clubs hierbij te begeleiden is IPM voor de golfsector geïntegreerd in OnCourse Nederland. Deze portal, gratis voor Nederlandse clubs en banen, is ontwikkeld om golfbaanbeheerders te stimuleren bewust om te gaan met natuur en milieu, maatschappelijk verantwoord te ondernemen en invulling te geven aan wet- en regelgeving. Meer informatie over de uitzonderingsregeling, IPM en OnCourse is te vinden op de NGF-pagina IPM als opvolger van de Green Deal Sportvelden.
De nabije toekomst?
In de nabije toekomst zijn wijzigingen (een verdere precisering) in de uitzonderingsregeling te verwachten. Dit wordt de komende periode juridisch geborgd. Zodra meer bekend is, zal de Golfalliantie hierover berichten.
Ook zullen wij berichten over ontwikkelingen in het tweesporenbeleid van de overheid (de hierboven vermelde stap 1 en stap 2). Wat betreft stap 1 heeft de Hoge Raad het arrest van het gerechtshof Den Haag van 24 november 2020 verwezen naar het Gerechtshof Amsterdam. Het gerechtshof Amsterdam is verzocht om zich te buigen over de rechtmatigheid van het gebruiksverbod. Het gerechtshof doet naar verwachting pas eind 2023 een uitspraak. Het ligt in de verwachtingen dat stap 2 eerder voltooid is. Dat betekent dat het gebruiksverbod over enkele maanden definitief verankerd zal zijn in de wetgeving.