Inhoud caddie

Nationaal Golf en Groen symposium 2022: een nieuw golfklimaat

Inspelen op klimaatverandering: dat was in 2022 het thema van het Nationaal Golf & Groen symposium dat georganiseerd wordt door de Golfalliantie (NGA-NVG-NGF). Lees hieronder het verslag en bekijk de presentaties.

Het Nationaal Golf & Groen symposium is een jaarlijkse kennis-, inspiratie- en netwerkbijeenkomst voor golfbaanbeheerders (directeuren, bestuurders, (hoofd)greenkeepers, leden van GEO- en baancommissies, club- en baanmanagers, aannemers) en andere belangstellenden (onafhankelijke adviseurs, architecten, leveranciers). Het symposium van 2022 werd gehouden in Hotel Theater Figi in Zeist.

Klimaatverandering

Hoe ga je om met de gevolgen van klimaatverandering? Wat komt er precies op golfclubs en -banen af? Deze vragen stonden centraal in de bijeenkomst die gehouden werd op 13 september, aan het einde van een zomer die tot een van de droogste en warmste behoorde sinds er metingen gedaan worden – en die in veel delen van het land tot beregeningsbeperkingen leidde.

De gastsprekers belichtten verschillende kanten van de uitdagingen waarmee golf op dit moment te maken heeft, maar reikten ook handvatten aan om grip te krijgen op de veranderingen zodat grote problemen op golfbanen vorkomen kunnen worden. En ze onderstreepten dat golf onderdeel van de oplossing kan zijn bij de problemen waarmee de wereld te maken heeft: een afnemende biodiversiteit en periodes van extreme droogte of juist ernstige wateroverlast.

“Versterk je de natuur met je golfbaan of verzwak je de natuur?”

Keynotespreker Ruud Veltenaar, een TED-spreker, trapte de dag af met een presentatie waarin hij de ernst van de situatie duidelijk maakte. De mens heeft planetaire grenzen overschreden, het is vijf voor twaalf. Wij mensen zijn de veroorzakers van de problemen, wijzelf zijn ook de enigen die de problemen kunnen oplossen. We moeten hierbij niet wachten en hopen dat de verlossing van anderen komt (“de industrie” of “de overheid”), we moeten zelf in actie komen. Ook golfbaanbeheerders. Omdat golf op grote oppervlakten gespeeld wordt, zet het echt zoden aan de dijk wat golfclubs en banen doen. Veltenaar vatte zijn betoog samen met een simpele vraag aan het publiek: “Versterk je de natuur met je golfbaan of verzwak je de natuur?”

Na de opening konden de aanwezigen parallelsessies bijwonen waarin deskundigen ingingen op specifieke uitdagingen en oplossingen. De rode draad: als je inspringt op klimaatverandering, dan voorkom je grote problemen voor de club of onderneming. En dat niet alleen: je golfbaan levert hiermee ook een bijdrage aan natuur en milieu waar de gehele samenleving baat bij heeft. Hieronder worden enkele parallelsessies uitgelicht. De presentaties van alle gastsprekers staan onderaan deze pagina.

Strenge EU-regulering in de maak

In een presentatie onder de titel “Wat komt er op ons af op het gebied van water en pesticide?” besprak Niels Dokkuma actuele ontwikkelingen. Dokkuma, teammanager Duurzaam beheer/Agronoom bij de Nederlandse Golf Federatie (NGF), herhaalde de boodschap van het GEO- en Agronomieseminar van 2022: de Golfalliantie (NGF-NGA-NVG) voert gesprekken met waterschappen, lokale overheden en de politiek om de waterbelangen van de golfsport te behartigen, maar het is cruciaal dat golfbanen intussen zelf in actie komen. Dokkuma wees hierbij op het eerder gepresenteerde actieplan met 15 maatregelen die ervoor zorgen dat een golfbaan minder afhankelijk wordt van water én meer zelfvoorzienend wordt. Waar het grote investeringen betreft, onderzoekt de Golfalliantie of er subsidiemogelijkheden zijn. “De droge zomer van 2022 heeft duidelijk gemaakt hoe urgent de wateruitdaging is”, aldus Dokkuma. “Adresseer het onderwerp daarom op bestuurs- en directieniveau.”

“Het is duidelijk dat de Europese Unie pesticidegebruik zo snel mogelijk wil uitbannen”

Als verantwoordelijke persoon voor duurzaamheid in het Nederlandse golf meldde Dokkuma meldde voorts dat de Europese Unie op dit moment nieuwe, strenge regelgeving voorbereidt voor het gebruik van pesticiden. Uit de concepttekst van de EU Regulation 'Duurzaam gebruik van Gewasbeschermingsmiddelen' blijkt dat de Europese Unie gebruik van pesticiden in 'sensitive areas' (waaronder ook sportterreinen vallen) vanaf 2024 volledig wil verbieden. In de landbouw moet de inzet van pesticiden in de komende acht jaar drastisch afnemen zodat het totale gebruik in de EU in 2030 gehalveerd is.

Als onderdeel van het 'consultatieproces' dat gebruikelijk is bij de voorbereiding van nieuwe EU-wetgeving trekken Europese sportorganisaties gezamenlijk op. Golf wordt vertegenwoordigd door de R&A en de European Golf Association (EGA). De NGF is als ‘member federation’ aangesloten bij de EGA. Hoe streng de EU Regulation uiteindelijk zal zijn, is nu nog niet bekend. Maar het is duidelijk dat de Europese Unie pesticidegebruik zo snel mogelijk wil uitbannen, met als voornaamste doel de bescherming van de menselijke gezondheid en biodiversiteit. De EU acht wetgeving noodzakelijk omdat op dit moment alleen een ‘richtlijn’ geldt (de ‘Sustainable Use of Pesticides Directive’ uit 2009). Volgens de EU is die richtlijn te zwak en wordt er niet voldoende vooruitgang geboekt in de lidstaten.

De toekomstige EU Regulation, hoe die uiteindelijk ook zal luiden, versnelt de noodzaak om voorbereid te zijn op golfbaanbeheer zonder pesticiden. In Nederland zijn veel golfbanen al ver gevorderd op het gebied van duurzaam beheer, maar voor de vele buitenlandse golfbanen die nog weinig ondernomen hebben zal de impact van de EU Regulation enorm zijn. Vooralsnog is de EU Regulation een Europese politieke en beleidsmatige aangelegenheid; de Golfalliantie houdt clubs en banen op de hoogte van de ontwikkelingen.

Drastische maatregelen van waterschappen

Casper Lambregts, senior gebiedsadviseur van het Waterschap Brabantse Delta, schetste een beeld van de drastische maatregelen die waterschappen nu en in de toekomst moeten nemen om de kwaliteit en kwantiteit van water te beschermen. Hij lichtte toe welke Europese en nationale normen er op dit moment gelden en legde uit waarom waterschappen steeds vaker moeten overgaan op een verbod om grondwater te onttrekken.

“De golfbaan van de toekomst is waterneutraal”

Volgens Lambregts zullen we in de toekomst ook vaker te maken krijgen met een verbod op de onttrekking van oppervlaktewater, iets dat nu nog niet vaak voorkomt. Lambregts: “Zoals een gebied nu afgerekend wordt op stikstof, zo zullen terreinen in de toekomst afgerekend worden op waterinfiltratie en -verbruik. Het is goed mogelijk dat het bijvoorbeeld zo gaat werken: wil je in de toekomst beregenen, dan moet je op jouw terrein ongeveer 1,5 keer de hoeveelheid water infiltreren die je voor je beregening nodig hebt. De golfbaan van de toekomst is waterneutraal. En wat betreft nutriënten in het water is chemievrij beheer noodzakelijk.” De boodschap van Lambregts werd twee dagen na het symposium bevestigd in Trouw. In deze krant verscheen op 15 september een bericht over een ambitieus en drastisch waterplan voor de provincie Noord-Brabant.

Lambregts ging nader in op de noodzaak om in natte periodes wateroverlast te voorkomen en neerslag vast te houden voor gebruik in droge periodes: “Er is extra waterberging nodig, en op dit gebied kunnen golfbanen een oplossing bieden." Ook is er volgens Lambregts een rol weggelegd voor golfbanen bij het aanpassen van rechte waterlopen met steile oevers. Idealiter worden dit meanderende beken met flauwe oevers, want dit heeft positieve effecten op de grondwaterstand én biodiversiteit. Lambregts adviseert dat elke golfbanen contact opneemt met het lokale waterschap. Een samenwerking tussen beide partijen leidt namelijk tot weldoordachte waterplannen die de belangen van de golfbaan en de regio dienen. Bovendien bestaan er in sommige gevallen subsidiemogelijkheden.

Goede greenkeepers vinden of maken

“Het vak greenkeeper staat onder druk”, zei Jannes Landkroon, de voorzitter van de Nederlandse Greenkeepers Associatie (NGA). Landkroon, hoofdgreenkeeper van Golfclub Amelisweerd, was dagvoorzitter van het symposium en hield daarnaast een presentatie onder de kop “Plots ben je hoofdgreenkeeper - en nu?” Landkroon doelde niet alleen op klimaatverandering en de transitie naar pesticidevrij beheer, maar ook op andere uitdagingen, zoals geschikt personeel vinden en vertragingen bij de leveringen van machines. Landkroon: “Ondanks alle uitdagingen worden we geacht om met ongeveer hetzelfde budget goede kwaliteit te bieden.”

“Slapen is achteruitgang en verliezen.”

De NGA-voorzitter drukt hoofdgreenkeepers op het hart om hun personeel op de eerste plaats te zetten en de rol van leraar te spelen. Voor Landkroon staat het woord 'team' voor Together Everyone Achieves More. “Heb oog voor het team maar ook het individu. Als je personeel wil behouden, moet je rekening houden met drie dingen: erkenning, uitdaging en salaris.” En in de ogen van hoofdgreenkeeper Landkroon kun je goede krachten niet alleen vinden maar ook maken: “Ik kon niks toen ik begon als greenkeeper maar goede greenkeepers hebben mij onder hun hoede genomen en van mij een goede greenkeeper gemaakt.” In de ogen van Landkroon is het cruciaal dat (hoofd)greenkeepers voortdurend bijleren. Bijvoorbeeld door vakbijeenkomsten te bezoeken, cursussen te volgen, boeken te lezen en collega’s op Twitter te volgen. Maar ook baanbezoeken en uitwisselingen met collegagreenkeepers zijn leerzaam. In zijn presentatie benadrukte Landkroon ook de kracht van pro-actief handelen bij duurzaam golfbaanbeheer: “Slapen is achteruitgang en verliezen.”

Presentaties