Inhoud caddie

Sport en alcohol

Bij het schenken van alcohol op een golfbaan geldt een aantal wettelijke verplichtingen. Daarnaast brengt het Nationaal Preventieakoord een verantwoordelijkheid met zich mee om goed om te gaan met alcohol in sport.

In juni 2023 meldden verschillende media dat de staatssecretaris van volksgezondheid een alcoholverbod in sportkantines wilde invoeren. Deze berichten waren niet juist, zo’n verbod is niet aan de orde. Maar het kabinet buigt zich wel over maatregelen om positief gedrag te stimuleren waardoor het alcoholgebruik vermindert.

De sportbonden verenigd in NOC*NSF, waaronder de NGF, vinden het belangrijk dat er goed wordt omgegaan met alcohol in de sport. Bij sporten en bewegen hoort een gezonde sportomgeving: een rookvrij sportterrein waar gezonde voeding en verantwoord alcoholgebruik de norm zijn. Alcoholproblematiek moet serieus genomen worden. Hieronder vind je informatie die je ondersteunt bij het opstellen en uitvoeren van een verantwoord alcoholbeleid.

Inhoudsopgave

Alcoholwet

In de Alcoholwet staan de regels over het schenken van alcohol. Het overtreden ervan kan strafbaar zijn. Hieronder staan belangrijke regels uit de alcoholwet.

  • Er is een vergunning om alcohol te schenken.*
  • Je mag geen alcohol schenken of doorgeven aan jongeren onder de 18 jaar.
  • Je mag geen alcohol schenken aan mensen die in beschonken toestand zijn.
  • Er moet altijd iemand aanwezig zijn met een certificaat van de e-learning Verantwoord alcohol schenken in de sport (ook wel IVA) of het diploma Sociale Hygiëne. **

* Veel clubhuizen op golfbanen hebben commerciële horeca en dan gelden dezelfde vergunningsvoorwaarden als voor een restaurant. Maar in sommige gevallen is op golfbanen sprake van een ‘sportkantine’ met een paracommerciële exploitatie. In dat geval moet de vereniging beschikken over een ‘bestuursreglement alcohol’. Meer informatie voor golfverenigingen met een paracommerciële exploitatie is te vinden op de NOC*NSF-pagina Alcohol en sport.

** Sinds 1 juli 2023 is er een nieuw Register Sociale Hygiëne. De komst van het nieuwe register betekent dat iedereen die ingeschreven staat in het oude register vijf jaar (vanaf 1 juli 2023) de tijd heeft die registratie kosteloos te herbevestigen. Iedereen die nog niet in het oude register stond en/of na 1 juli een erkend diploma Sociale Hygiëne haalt, registreert zich voortaan zelf in het nieuwe register.

Tip
Op de website van NOC*NSF staat een Alcoholwet-checklist. De checklist bestaat uit negen korte vragen en op basis van je antwoorden krijg je een persoonlijk advies. Zo weet je precies waar je staat en welke stappen je nog moet of kunt zetten.

Een verantwoord alcoholbeleid gaat verder dan de Alcoholwet

Naast de verplichtingen die zijn vastgelegd in de Alcoholwet is het belangrijk om te werken aan de doelen die onderdeel uitmaken van het Nationaal Preventieakkoord. Het in 2018 gesloten Nationaal Preventieakoord is erop gericht om de gezondheid van Nederlanders te verbeteren, enerzijds door (nog) meer Nederlanders te laten sporten en bewegen en anderzijds door dit in een gezonde sportomgeving te laten plaatsvinden. Het principe van het akkoord is preventie: voorkomen is beter dan genezen.

Een gezonde sportomgeving betekent onder meer een plaats waar bewust wordt omgegaan met alcohol. NOC*NSF heeft richtlijnen opgesteld die sportverenigingen ondersteunen bij een verantwoord alcoholbeleid. Deze richtlijnen zijn bedoeld om te voorkomen dat er ongewenst of onverantwoord alcoholgebruik is. Thema’s zoals goed voorbeeldgedrag, clubbeleid en het voorkomen van rijden onder invloed hebben ook een plek in de richtlijnen. De richtlijnen vind je hier. Hieronder staan een paar voorbeelden.

  • We hebben afspraken over (het schenken van) alcohol op de momenten dat jeugd aanwezig is (schenktijden).
  • Alcoholvrij bier bieden wij zichtbaar aan als alternatief.
  • We willen voorkomen dat alcoholgebruik leidt tot ongewenst gedrag en ondernemen actie om dit tegen te gaan.
  • We maken alcoholbeleid voor onze reguliere clubactiviteiten én voor onze andere activiteiten zoals feesten en evenementen. 

Het principe van het Nationaal Preventieakoord is preventie: voorkomen is beter dan genezen. Het akkoord omhelst de volgende lange- en kortetermijn afspraken:

  • De sportsector en brouwers sluiten vanaf 2019 geen nieuwe contracten meer om langs sportvelden op amateurclubs reclame (signing) voor alcoholhoudende drank te plaatsen en er wordt voorzien in een uitfasering van bestaande borden binnen vier jaar na ondertekening. Status: afgerond.
  • In 2040 biedt minimaal 80% van de sportverenigingen met een eigen kantine/accommodatie een gezonde sportomgeving. Deze kantines hebben bijvoorbeeld een expliciet alcoholbeleid. Dit houdt bijvoorbeeld in dat 'happy hours' en ‘meters bier’ zijn verdwenen, kantines een frisse en gezonde uitstraling hebben, er geen alcohol wordt geschonken bij jeugdwedstrijden en stimulering van het alcoholvrije alternatief. De leeftijdsgrens voor verstrekking wordt uiteraard nageleefd.
  • In 2025 biedt 50% van de sportverenigingen met een eigen kantine/accommodatie een gezonde sportomgeving.

Het Nationaal Sportakkoord gaat behalve over alcohol ook over roken en voeding.

Drivingranges en alcohol

De veiligheid op drivingranges vereist extra aandacht van golfclubs en golfbaanexploitanten, omdat hier in het algemeen veel mensen komen die nog niet bekend zijn met de veiligheidsregels in golf en omdat er soms op of nabij de range alcohol wordt geschonken.

De golfsport heeft specifieke veiligheidsregels om lichamelijk letsel te voorkomen. De veiligheidsinstructies dienen gegeven te worden bij een eerste kennismaking met de sport. Daarnaast zijn er in de golfsport richtlijnen voor veiligheidsmaatregelen op locatie. Voorbeelden hiervan voor een drivingrange zijn afscheidingsplaten tussen de afslagplaatsen, markeringen waar men veilig staat en beschermingsnetten.

Wat betreft alcoholgebruik in de golfsport sluit de NGF zich aan bij de hierboven genoemde richtlijnen van NOC*NSF en het Trimbos-instituut en bij doelen die onderdeel uitmaken van het Nationaal Preventieakkoord. Deze doelen betreffen een verantwoord alcoholbeleid dat verder reikt dan wat de Alcoholwet voorschrijft.

In het algemeen hebben golfcentra alleen een alcoholvergunning voor het clubhuis en het terras. Alcoholverkoop op een drivingrange is tot nu toe zeer uitzonderlijk. Elke vergunningverlening is maatwerk en het is aan de betreffende autoriteit ter beoordeling. De NGF benadrukt in dit verband dat golf een veilige sport is mits de voor de golfsport geldende veiligheidsinstructies worden gevolgd en er voldoende toezicht is. Daar waar er een vergunning is voor alcoholverkoop op een drivingrange roept de NGF de club of exploitant op om de richtlijnen van NOC*NSF en het Trimbos-instituut strikt te volgen. Met een verantwoord alcoholbeleid waarborgen we dat de golfsport in Nederland veilig blijft.

Campagnes en communicatiemateriaal

Er zijn verschillende campagnes die communicatiemateriaal aanbieden en waarvan golfclubs gebruik kunnen maken. 

NIX18

NIX18 is de naam van een actie waarmee het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) sportclubs aanmoedigt om geen alcohol aan minderjarigen te schenken. Op de website van NOC*NSF vind je NIX18-communicatiemiddelen.

'Op je gezondheid?'

In de zomer van 2023 zijn de Maag Lever Darm Stichting en KWF Kankerbestrijding begonen met de campagne 'Op je gezondheid?' De twee organisaties wijzen erop dat Nederlanders vaak niet weten hoe ongezond alcohol is. Uit onderzoek blijkt dat we alcolhol vooral met gezelligheid (54%) associëren en minder met iets wat ongezond voor je is (27%). Maar het drinken van alcohol vergroot de kans op zeven soorten kanker. En we realiseren ons niet dat de kans op bepaalde vormen van kanker al groter wordt als je één glas alcohol per dag drinkt. Meer informatie: kwf.nl.

Wie is de Bob?

Bij verantwoord alcoholbeleid hoort ook dat golfclubs aandacht vragen voor alcoholgebruik en verkeersveiligheid. Verenigingen kunnen hierbij gebruik maken van de nationale Bob-campagne. Het doel van deze campagne is om te voorkomen dat mensen rijden onder invloed van alcohol. De persoon die geen alcohol drinkt als hij nog moet rijden is 'de Bob'. Die persoon blijft nuchter en kan daardoor zijn vrienden veilig thuisbrengen met de auto. Ga naar komveiligthuis.nl/bob en rovz.nl voor informatie en campagnemateriaal.