"GEO ook van groot nut voor kleine clubs"
26 oktober 2020
Dit artikel is ook verschenen in Golfmarkt 16 (oktober 2020).
Golf Duinzicht is een prachtige golfbaan in de licht glooiende binnenduinen op de grens van Den Haag en Wassenaar. Met zeven par-3 holes en twee par 4’s is het een korte baan. Vandaar de bijnaam van Duinzicht: “De kleine Haagsche”. In dit mooie natuurgebied kent de vereniging haar verantwoordelijkheid: begin dit jaar is de club voor de derde keer gecertificeerd. Het GEO-certificaat is in dit geval vijf jaar geldig omdat het traject via OnCourse Nederland doorlopen werd.
In de afgelopen jaren is er heel veel gebeurd op Duinzicht. De club begon tien jaar geleden met het structureel inbedden van duurzaam beheer. Recenter heeft de vereniging een deel van het oude terrein verlaten en iets verderop haar intrek genomen in een nieuw clubhuis op Landgoed Duyngheest (een bestaand gebouw is duurzaam opgeknapt). Nabij dit clubgebouw zijn twee nieuwe holes aangelegd naar een ontwerp van architect Alan Rijks. Daarnaast ligt ook een korte range en oefengreen. Het duinzand is naar boven gehaald en is ook een poel gecreëerd die met zijn natuurlijke, schuin aflopende oevers de soortenrijkdom verhoogt. Het clubhuis kijkt uit op deze mooie nieuwe holes en de club verdient nu echt zijn naam “Duinzicht”.
"Als je GEO niet met een team doet, lukt het niet. We hebben kennis en verantwoordelijkheid heel goed verdeeld"
Uit een gesprek met de club blijkt dat GEO een belangrijke bijdrage heeft gespeeld bij de overgang naar duurzaam beheer, de “verhuizing” van twee holes en het verhogen van de biodiversiteit op het terrein. Het certificaat behalen is echter nooit een doel op zich geweest.
“Alles wat we doen, doen we niet voor het certificaat”, zegt Johan Feijen, die tien jaar lang de duurzaamheidskar van Duinzicht heeft getrokken. “Als GEO niet bestond hadden we hetzelfde gedaan. Maar GEO zorgt voor extra bewustzijn en laat de sterke en zwakke kanten van een organisatie zien, het is een sturingsmechanisme.” Caspar Rosenbaum, collega-lid van de GEO-commissie, beaamt dat: “GEO is een goede stimulans en door de deadlines ook een goede stok achter de deur, niet alleen voor ons maar ook voor de andere commissies. En omdat je dankzij GEO heel bewust met de natuur omgaat, is onze positie versterkt en hebben we toestemming gekregen om ons golfterrein aan te passen en uit te bouwen.” “Door GEO ontdek je allerlei zaken”, voegt GEO-commissielid Hank Hoogwout toe. “In het oude clubhuis hadden we bijvoorbeeld een heel hoge waterrekening. Door GEO word je hiervan bewust.”
Communicatie is de sleutel
Volgens de voorzitter van de GEO-commissie op Duinzicht, Eveline Beukers, is het belangrijk dat een club iemand heeft die de duurzaamheidskar trekt. Op Duinzicht was dat Johan Feijen. Hij is nu voorzitter af maar nog wel adviseur van de commissie. “Johan is terecht erelid geworden voor al zijn werk in de afgelopen jaren, hij heeft enorm veel gedaan”, aldus Beukers. “Gelukkig blijft hij ons nog wel helpen, als adviseur.” “Het was heel belangrijk dat ons GEO-team lange tijd aangestuurd is door een lid met overkoepelende kennis”, zegt commissielid Rosenbaum. “Johan heeft een enorme kennis en energie.” “Maar als je GEO niet met een team doet, lukt het niet”, zegt Feijen. “We hebben kennis en verantwoordelijkheden heel goed verdeeld in de GEO-commissie. Het gaat overigens niet alleen om de kennis in een team, het gaat er ook om dat je als team de club enthousiasmeert.”
"GEO is voor kleine banen niet minder belangrijk en nuttig dan voor grote golfterreinen"
Feijen, die beroepsmatig al veel ervaring had met groenbeheer, zegt dat communicatie de belangrijkste sleutel is voor succes bij duurzaam golfbaanbeheer en GEO-certificering. “Onze golfbaan ligt in het Natuurnetwerk Nederland en vlakbij een Natura2000-gebied. En we hebben met zowel de gemeente Den Haag als Wassenaar te maken. Bij een baanaanpassing is het vergunningentraject dan extra gecompliceerd. Om toch iets gedaan te krijgen, daarvoor is goede communicatie essentieel. Allereerst om de leden bewust te maken van wat golf in de natuur betekent. Maar ook om onze buren, natuurverenigingen, het Rijk en lagere overheden te overtuigen dat we op een goede manier omgaan met het gebied, dat we van dit gebied een natuurlijk landschap maken en dat we het verrijken met ons beheer en de nieuwe holes.” Eveline Beukers: “Door goede communicatie hebben we het vertrouwen van alle partijen gewonnen en is er sprake van een goede verhouding met alle buren van de baan. De gemeente Wassenaar heeft uitgesproken dat wij een voorbeeld zijn voor hoe sportverenigingen met de natuur moeten omgaan.”
Golf Duinzicht werkt nauw samen met lokale natuurverenigingen, bijvoorbeeld bij inventarisaties van flora en fauna. De baan beslaat maar een kleine 10 hectare en toch is de soortenrijkdom groot. Je hoort mensen wel eens zeggen dat GEO alleen belangrijk is voor grote golfterreinen en niet voor “kleine banen”. Feijen bestrijdt dat. “GEO is voor kleine banen niet minder belangrijk en nuttig dan voor grote golfterreinen. Wij zijn klein maar liggen in en bij een natuurgebied waar je heel zuinig op moet zijn.”
Alles zelf doen
Interne communicatie is niet minder belangrijk dan contact met buren en andere externe partijen. Commissielid Hoogwout: “Zoals Johan vaak zegt: 90 procent is communicatie en dat geldt ook in de club zelf. In het begin van het GEO-traject is goede communicatie vooral belangrijk om weerstand bij leden te overwinnen.” GEO-voorzitter Beukers. “Het is belangrijk om alles wat je doet goed uit te leggen. We doen dat in informatiebijenkomsten, in nieuwsbrieven en het clubblad. Daarin verschijnen ook verslagjes en fotoreportages. Je moet de leden erbij betrekken.”
"We beheren de baan met oog voor golf en respect voor natuur en milieu"
Geheel in de geest van GEO – bewustzijn creëren – doet Duinzicht bijna alles zelf. “Behalve voor de VTA – het onderzoek naar de veiligheid van bomen – hebben we niemand ingehuurd”, zegt Hank Hoogwout. “Het is goed om alles zelf te doen”, zegt Feijen. “Het doel van GEO is bewustzijn voor duurzaamheid creëren en een breed draagvlak voor duurzaam beheer.” “Door goede communicatie is alle weerstand overwonnen en daar is zelfs een grote groep van bijna 75 vrijwilligers uit voortgekomen”, vertelt GEO-voorzitter Beukers. “Elke laatste woensdag van de maand helpen zo’n 25 tot 30 leden van deze Groene Groep met klusjes en het fraaier maken van de baan.” De auditor van Duinzicht meldt dit in zijn rapportage: “Noemenswaardig is zeker het grote aantal vrijwilligers van de club dat zich inzet voor duurzaamheid en baanbeheer.”
Een actie waarbij leden “een tweede huis op de golfbaan” (vogelnestkastjes) konden kopen is ook een succes geworden. Er zijn op deze manier 65 vogelhuisjes gedoneerd (voor mezen om de eikenprocessierups te bestrijden). “Het is een bewijs van betrokkenheid”, zegt Rosenbaum. Feijen: “En betrokkenheid is er gekomen omdat men de resultaten van duurzaamheid ziet. Daarom is het belangrijk om steeds over de voortgang van alle projecten te berichten.”
“De kleine Haagsche”, die onderhouden wordt door aannemer AHA De Man, was als korte baan altijd al geliefd bij golfers in de drukbevolkte regio. Beukers: “Voor heel jonge golfers en voor golfers die ouder worden is een korte baan beter te behappen; en een ronde op Duinzicht kost weinig tijd.” Rosenbaum: “Onze populariteit is toegenomen, want we begonnen ooit met golf op sportvelden maar intussen mogen we wel spreken van een redelijk volwaardige 9-holes baan met heel mooie greens.” “Reclame hoeven we niet meer te maken”, zegt GEO-voorzitter Beukers.
Duurzaamheidscommissie
Op weg naar het GEO-certificaat werkte de commissie vanaf het voorjaar 2019 met de nieuwe portal OnCourse Nederland. Dat was een extra uitdaging. Allereerst omdat het wennen was aan het nieuwe programma maar ook omdat OnCourse in het begin nog kinderziektes vertoonde. “Maar OnCourse werkt nu behoorlijk goed en de toelichtingen zijn een grote verbetering”, zegt commissielid Feijen. “En wat hielp was de bereidheid van de NGF om langs te komen en de nieuwe portal OnCourse verschillende keren toe te lichten.”
De leden van de GEO-commissie kijken met trots terug op wat er is bereikt. Maar na tien jaar ervaring met GEO heeft Golf Duinzicht de organisatiestructuur veranderd. De verantwoordelijkheid voor de volgende certificering ligt bij een recent opgerichte duurzaamheidscommissie, waarin de voorzitters van de baan-, club- en GEO-commissie zitting hebben. Beukers: “Daardoor wordt de verantwoordelijkheid verdeeld over alle afdelingen van de club.” Feijen: “Ik denk dat alle clubs baat zouden hebben bij zo’n duurzaamheidscommissie. Duurzaamheid, GEO, gaat dan bij iedereen leven.”
Overleg in een overkoepelende, onpartijdige duurzaamheidscommissie maakt het ook gemakkelijker om wijze beslissingen te maken over eventuele spanningsvelden, bijvoorbeeld over het lot van een boom pal naast een green. Die moet in de ogen van de baancommissie wellicht weg, om meer licht en lucht te creëren, maar de GEO-commissie kan daar anders over denken. Het gaat volgens het GEO-team van Duinzicht om het vinden van een juiste balans. Hoogwout: “Onze slogan bij de certificering in 2012 drukte dat goed uit: ‘We beheren de baan met oog voor golf en respect voor natuur en milieu’.”